ایران پروژه

 پروژه دانشجویی تحقیق کنترل کیفیت و گواهی بذر فایل ورد (word) دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق کنترل کیفیت و گواهی بذر فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق کنترل کیفیت و گواهی بذر فایل ورد (word)

مقدمه  
کنترل کیفیت و گواهی بذر  
کنترل کیفی بذر  
مراحل کنترل کیفی  
کنترل کیفیت بذر  
بازرسی مزارع  
تعداد و زمان بازرسی مزارع  
تست بذر در آزمایشگاه  
نمونه‌برداری (sample survey):  
آزمایش خلوص  
روش تعیین خلوص بذر  
آزمایش تعیین قوه نامیه:  
هدف از تعیین قو نامیه:  
بستر بذر:  
رطوبت:  
حرارت:  
نور:  
زمان لازم جهت آزمایش:  
طرز تعیین قوه نامیه در آزمایشگاه تجزیه بذر:  
روش معمول در آزمایشگاه برای تعیین رطوبت:  
تعیین میزان رطوبت  
اتو 130 درجه سانتیگراد  
انبار بسته‌بندی  
دستگاه‌های موجود در آزمایشگاه بذر  
ترازو:  
ترازوهای ساعتی:  
ترازوهای یک صدمی:  
رطوبت‌سنج:  
رطوبت‌سنج و رنیه‌ای:  
بذرشمار (Seed counter):  
دستگاه بوجاری  
آون:  
دستگاه مقسم:  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق کنترل کیفیت و گواهی بذر فایل ورد (word)

·      فیزیولوژی گیاهان زراعی، فرانکلین پی، کاردنر، ترجمه دکتر عوض کوچکی، دکتر غلامحسین سرمدنیا
·      بذر، شناخت، گواهی و کنترل آن، دکتر مهدی تاجبخش
·      تکنولوژی بذر، رونالد، ترجمه دکتر غلامحسین سرمدنیا

مقدمه

 هزاران سال است که بشر برای زنده ماندن و ادام حیات خود به امر جمع آوری و نگهداری بذر مشغول بوده است. بذر ها همیشه برای زندگی و زیست انسان اهمیت حیاتی داشته اند. انسان های ماقبل تاریخ بذر ها را برای تغذیه و تکثیر جمع آوری و نگهداری می کردند و با استفاده مستمر از این امر همیشه به عنوان یک اصل مهم ادامه خواهد یافت و همچنین علت ظهور تمدنهای کهن را می توان مربوط به تولید غلات دانست

هم اکنون نیز بذرها منبع اصلی غذا، نوشیدنی ها وداروهای متعدد هستند و بدیهی است که سهم بذر در تأمین احتیاجات بشری در مقایسه با سایر اعضای گیاهی از اهمیت خاصی برخوردار است

بذر یک رابط زنده بین والدین و نتاج و نیز عامل اصلی انتشار می باشد. همچنین بذر شامل یک گیاه زنده و در حال رکود و استراحت است و به طور کلی بذر متشکل از جنین، بافت های مواد ذخیره ای و پوششی های بذر است

تاریخچ تجزی بذر

تقریباَ صد سال پیش اولین آزمایشگاه تجزی بذر در شهر تاراند آلمان تأسیس شد در این آزمایشگاه ها خواص بذر مورد قبول خریداران و تهیه کنندگان بذر را تعیین می کردند. در سال 1924 اتحادی بین المللی تجزی بذر در انگلستان با نام ISTA(international seed testing assosiation) تشکیل شد. با آغاز فعالیت این مؤسسه در سال 1339،اقدام به تأسیس دو واحد مجزا به نام های تکثیر و کنترل بذر گردید و با توجه به نیاز به بذر گواهی شده جهت کشت و تولید محصولات زراعی و به علت عدم تکافوی اراضی ایستگاه های تابعه این مؤسسه اقدام به عقد قرارداد ازدیاد بذر با پیمانکاران تولید بذر نمود

 از سال 62این دو واحد در هم ادغام گردیدند و بخش تحقیقات و کنترل و گواهی بذر جایگزین آن گردید و در حال حاضر این بخش شامل 29 واحد در زمین تولید کنترل، گواهی و توزیع و خرید بذور تولیدی محصولات مختلف می باشد ونیز در کنترل بذور وارداتی و صادراتی فعالیت دارد

طبقات بذر

بذر تولید شده در اصلاح نباتات به شرح زیر طبقه بندی می گردد

1) بذر پرورد یک (Breeder 1) یا نوکلئوس : انتخاب هزار خوشه از روی مشخصات ظاهری.درج خلوص بذور حاصله %100می باشد

2) بذر پرورد دو (Breeder 2) یا بذر مادر : محصول هزار خوشه

3) بذر پرورد سه (Breeder 3) یا سوپرالیت : محصول حاصل از پرورش دوم و درج خلوص %99 می باشد

4) بذر الیت (Elite) : محصول حاصل از سوپرالیت

5) بذر مادری یا اصیل (Registered seed) :محصول حاصل از بذر الیت و درج خلوص آن کمتر از الیت است

6) بذر گواهی شده (Certified seed) :محصول حاصل از بذر مادری

7) بذر مرغوب یا بذر تجاری (Commercial seed) :محصول حاصل از بذر گواهی شده

کنترل کیفیت و گواهی بذر

بذر مهمترین نهاده کشاورزی است و دربردارنده پتانسیل ژنتیکی رقم برای تولید محصول بوده و در افزایش تولید و باروری محصولات کشاورزی نقش مهمی را برعهده دارد. لذا بذور برای بروز نقش خود بایددر سطح کیفی بالایی به کشاورز تحویل گردد

کنترل کیفی بذر

مجموعه‌ای از مراحل طراحی شده برای نگهداری و ایجاد بذر با کیفیت بالای ارقام جدید محصولات است، به گونه‌ای که استانداردهای مناسب خلوص ژنتیکی و مشخصه رقم و خواص کیفی دیگر تضمین گردد. سیستم کنترل کیفی بذر باید نشان دهنده کلیه عملیات از تولید تا عرضه بذر را دربر گرفته و کیفیت فروخته شده به کشاورز را تضمین نماید

مراحل کنترل کیفی

مراحل کنترل کیفی از طریق مراحل تکنیک اجرایی و قانونی بدست می‌آید. این مراحل شامل فعالیت‌های چندی از آزاد کردن رقم تا تولید و عرضه بذر می‌شود. گواهی بذر، کنترل مزرعه و آزمون بذر به عنوان تنها ابزارهای کنترل کیفی مورد توجه قرار دارند و از اجزاء ضروری مراحل تولید بذر بوده و نقش مهمی در حفظ کیفیت و ترویج استفاده از بذور اصلاح شده دارند. اگرچه گواهی بذر می‌تواند به صورت اجباری و اختیاری باشد و توسط شرکت‌های گواهی کننده دولتی، تعاونی‌ها یا تولید کنندگان بذر بکار گرفته شود، اما در ایران به دلیل آنکه اکثر محصولات اصلی توسط نهادهای دولتی تقسیم می‌شوند، گواهی بذر به صورت اجباری با مراحل مشخص پیگیری می‌شود. در ایران طبق min که شامل 98%=p و 85%=i و 1%=m است، بذر گواهی می‌شود

کنترل کیفیت بذر

شامل موارد ذیل است

کنترل مجری؛
بازرسی مزارع تولید بذر؛
تجزیه بذر در آزمایشگاه؛
حمایت قانونی از کنترل کیفیت

بازرسی مزارع

بازرسی مزارع در کنترل کیفیت بذر حائز اهمیت است. مهمترین فرصت جهت مشاهده و اندازه‌گیری کیفیت گیاهان تولید کننده بذر است. مزارع بذری جهت تعیین خلوص فیزیکی ـ ژنتیکی و عاری بودن از آلودگی به بیماری‌ها و علف‌های هرز مورد بازرسی قرار می‌گیند. در بازرسی مزارع بذری کیفیت مزارع با استانداردهای مورد نیاز که توسط قانون مشخص شده است، مقایسه می‌شود. از جمله آلودگی‌های مزارع بذری می‌توان به این موارد اشاره کرد

گیاهان خارج از تیپ و سایر واریته‌ها؛
سایر محصولات؛
علف‌های هرز غیرمجاز؛
گیاهان بیمار

تعداد و زمان بازرسی مزارع

تعداد دفعات بازدید با توجه به طبقه بذر انجام می‌شود و هرچه به طبقه بذر بالاتر نزدیکتر می‌شویم، باید تهداد بازدیدها بیشتر شود. به طور کلی مهمترین مراحل بازدید به قرار زیر است

الف) قبل از دوره گلدهی                       ب) دوره گلدهی

ج) قبل از برداشت                               د) زمان برداشت

 روش بازرسی مزارع به 2 صورت زیر انجام می‌گیرد

1)      نمای کلی مزارع: برای مشخص کردن نمای کلی مزارع در تمام مزرعه قدم می‌زنیم و کل مزرعه را مشاهده می‌کنیم

2)      نمونه‌گیری: برای تعیین اینکه مزرعه بذری استاندارد را شامل می‌شود یا خیر (برررسی جزئیات را بازرسی مزرعه با استفاده از نمونه می‌گویند)، جزئیات آلودگی در اینجا شمارش شده و ثبت می‌شود، سپس استانداردهای مزرعه مقایسه می‌کنند

تست بذر در آزمایشگاه

پس از کنترل نهایی و صدور گواهی برای مزرعه و بذر، بذور در انبارها نمونه‌گیری شده و جهت تعیین کیفیت به آزمایشگاه هدایت می‌شوند تا اینکه آزمایشات خلوص فیزیکی، رطوبت، قوه نامیه و سلامت آن ها مشخص شود. از ابزارهای لازم جهت تست‌های آزمایشگاهی ژرمیناتور، ترازوی حساس، باد دهنده، مقسم‌، آون و بوجاری می‌باشد

به طور کلی هدف از کنترل و گواهی بذر را می‌توان به این صورت بیان کرد

حفظ خصوصیات و صفات ژنتیکی و خلوص ارقام اصلاح شده بذور محصولاتی است که مشخصات بهتری نسبت به محصولات مشابه خود دارا می‌باشد و استفاده از این بذور توسط کشاورزان باعث افزایش محصول و بالا رفتن درآمد زارعین می‌گردد

برای تهیه و توزیع بذور تکثیری اجرای نکات زیر الزامی است

انتخاب زمین: انتخاب زمین هم دارای خصوصیاتی است که از جمله آن می‌توان به این موارد اشاره کرد: در انتخاب زمین، زمین موردنظر باید نزدیک آسفالت باشد و آب و هکتار مورد نیاز برای کشاورزی را داشته باشد

انتخاب پیمانکار: توسط کارشناس کنترل بذر تعیین می‌شود و باید امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای کشاورزی را داشته باشد تا به عنوان پیمانکار به اداره کشاورزی معرفی گردند

انعقاد قرارداد: پس از تایید عقد قرارداد بین پیمانکار و اداره کشاورزی منعقد می‌شود که عقد این قرارداد در سه نسخه منعقد می‌گردد که یک نسخه به پیمانکار، نسخه دوم به اداره کشاورزی و نسخه سوم به موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر فرستاده می‌شود و پیمانکار در قبال انعقاد این قرارداد باید مقررات درج شده در متن را رعایت کرده و در صورت عمل کردن قرارداد به طور کامل می‌تواند پیمانکاران بذور را از طریق اداره کشاورزی خریداری کند

توزیع بذر: قبل از انعقاد فصل، بذر مناسب به پیمانکار تحویل می‌گردد و به منظور جلوگیری از اختلاط ارقام، سعی می‌شود و به هر زارع بیش از یک رقم بذر داده نشود

تجزیه بذر: هدف اصلی از تجزیه بذر، تعیین خواص و کیفیت بذر و آزمایشگاه می‌باشد. بدین منظور تعیین درصد بذر خالص، قوه نامیه و بذر سایر محصولات و بذر علف‌های هرز و درصد رطوبت موجود در بذور تعیین می‌شود. نحوه آزمایش و تجزیه بذر بدین صورت است که نمونه‌هایی که وارد آزمایشگاه می‌شوند، ابتدا در دفتر ثبت آزمایشگاه شماره‌گذاری و ثبت می‌گردد و این شماره نیز بر روی نمونه مو رد عمل نیز نوشته می‌شود و برای آزمایش از این نمونه برای هر نوع بذر عموماً 2500 عدد بذر گرفته می‌شود

هدف اصلی از این آزمایش، تعیین خواص ظاهری و ترکیب مواد موجود در نمونه مورد عمل می‌باشد. قوه نامیه و قدرت رویش، رطوبت، میزان وزن هزار دانه و بذر سایر محصولات و ;. تعیین می‌شود

نمونه‌برداری (sample survey)

از محصول زراعی که مورد کنترل و گواهی قرار گرفته، نمونه‌هایی برای انجام آزمایش‌های دقیق برداشته می‌شود. نمونه‌های برداشت شده کاملاً مخلوط شده تا نمونه مرکب (composite sample) بدست آید. از بذر مرکب سه نمونه برداشته می‌شود که یک نمونه برای انجام آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستند که به آن نمونه ارائه شده گفته می‌شود. نمونه بعد از ثبت در دفتر و تحت شماره آزمایشگاهی و شماره مخصوص که قبلاً گفته شد، دوباره از این نمونه مورد نمونه مورد عمل یا نمونه کاری استخراج می‌گردد

آزمایش خلوص

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله بحران هویت در جوانی فایل ورد (word) دارای 65 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بحران هویت در جوانی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بحران هویت در جوانی فایل ورد (word)

مقدمه

بحران هویت و نوجوانی

فایده و اهمیت طرح تحقیق

تعریف اصطلاحات

مفهوم شناسی هویت

هویت از منظر اریکسون

الف- بررسی تاریخی

اریکسون و انسان آرمانی «هویت جو» ERIK- ERIKSON

هویت در یک نگاه

بحران هویت

آشفتگی هویت

اختلال هویت

پیامدهای فقدان هویت

مشغولیت بی هدف;

هیجانات جانشین ناپذیر

شخصیت منفعل

«ویلیام گلاسر» W.Glasser

آلپورت و «انسان آرمانی بالغ» GORDON- ALPORT

اشپرانگرور و میکر فلسفه خواهانه« به درون کاوی و خودشناسی»

هویت از منظر قرآن فلاسفه

برخی از برداشت های رایج درباره هویت;

تحلیل برداشتهای رایج درباره هویت;

هویت در دیدگاه اسلامی

الف) تعیین هویت از نظر فلسفه اسلامی

ب) تبیین هویت از منظر قرآن کریم

هویت از دیدگاه اسلام

منابع و مآخذ

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله بحران هویت در جوانی فایل ورد (word)

- کوش دنی، مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی، ترجمه فریدون وحیدا، تهران، سروش، 1381

- ابراهیمی دینانی غلامحسین، ماجرای فکر فلسفی، ج3، تهران، طرح نو، 1379

- ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج1، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380

- امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1377

- جوادی آملی عبدالله، رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه، ج1، قم، اسراء، 1376

-  جوادی آملی عبدالله، تسنیم (تفسیر قران کریم)،  قم، اسراء، 1379

- جوادی آملی عبدالله، فطرت در قران، ج1، قم، اسراء، 1378

- صدرالمتالهین شیرازی، محمد، اسرار الآیات، قم، نشر حبیب، 1378

- صدرالمتالهین شیرازی، محمد، اسفار، ج1، قم، مصطفوی، بی تا

- صدرالمتالهین شیرازی، محمد، الشواهد الربوبیه، ترجمه و تحقیق محمد جواد مصلحی، تهران، سروش، 1375

- مطهری، مرتضی، شرح منظومه، ج1، تهران، حکمت، 1360

- طباطبایی، محمد حسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، 1368، تهران، صدرا

مقدمه

از ویژگی های عصر جدید جریان شتاب آلود زندگی است، حوادث و رویدادهای گوناگون آن چنان با سرعت پدید می آیند که فرصت تفکر و تامل را از آدمی سلب می کند در نتیجه مجالی برای تفرج در دنیای درون جهان برون باقی نمی گذارد و انسان این موجود سرگشته و درمانده نه تنها لذت تفکر را حس نمی کند بلکه انگیزه کافی برای اندیشیدن در باب ضروریات زندگی در خود نمی یابد حاصل این روند، بیگانگی او با خویشتن و جهان خارج  از خویش است ولی آنچه دردآورتر عمیقتر و دشوار تر رخ می نماید بیگانگی با خود (عالم درون) است

در کلام الهی از خود بیگانگی حاصل از خدا بیگانگی تلقی شده است آنجا که می فرماید در زمره آنانی نباشید که خدای را از یاد برند، پس خود را نیز از یاد بردند

امروزه از خود بیگانگی معمای بزرگ و معضل فکری اندیشمندان و نویسندگان نام آور می باشد. به گفته اریک فروم از زمان دکارت تاکنون هویت فرد از بزرگترین مشکلات فلسفه جدید بوده است

الکسیس کارل در بحث از انسان این موجود ناشناخته چنین می نویسید. ما می خواهیم معنای زندگی و مرگ را بدانیم چرا باید زیست؟ به کجا می رویم؟ سرنوشت روان ما چیست؟

وایتهد، ریاضیدان و فیلسوف برجسته معاصر معتقد است که در عصر جدید انسان در لابه لای شهرهای بزرگ و جمعیت های انبوه و متراکم ، بخشی از حقیقت وجودی خویش را از دست داده است و احساس تعلق به جایی ندارد تعبیری که در حال حاضر برای از خود بیگانگی به کار می رود فقدان هویت است که به عقیده ارکسیون مفهوم بحران هویت گوباتر و جامع تر است. او هر یک از مراحل رشد آدمی را توام با یک بحران می داند ولی شروع بحران هویت را از دوره نوجوانی دانسته و دامنه آن را به دوره جوانی امتداد می دهد. شاید بتوان اریکسون را موفقترین نظریه پردازی دانست که در عرصه روان شناسی ، مفهوم هویت را به ما شناسانده است. شاید بتوان هویت را به محورهای مختصات تشبیه کرد

در ریاضیات نقطه با تعیین طول و عرض آن در دستگاه محورهای مختصات قابل تعریف، محاسبه و عملیات ریاضی است و در غیر این صورت نقطه را نمی توان در محاسبات ریاضی وارد نمود لذااهمانگونه که در طول و عرض نقطه هویت آن را تشکیل می دهد. ویژگیهای گوناگون و متعددی نیز هویت آدمی را تعیین می کند

ارزش و جایگاه بحث هویت بی نیاز از ارائه دلیل است ولیکن تنها به ذکر یک مورد اکتفا می شود. براساس قاعده عقلی، تعرف الاشیاء با ضدادها» یعنی هر چیزی با ضدش شناخته می شود کافی است توجهی به آثار پیامدها و نتایج ناگوار «فقدان هویت» داشته باشیم و از عمق رنج و دردی که جوانان بی هویت احساس می کنند. آگاه شویم بخش قابل توجهی از افسردگی ها و احساس پوچی و درون تهی شدن ها و روزمرگی ها نتیجه منطقی بی هویتی است

در این تحقیق سعی شده است که علاوه بر تعیین جلوه های متنوع هویت که شامل هویت فردی ، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی و ; پرداخته و به ارتباط بین آنها اشاره شود و راه کارهای تکوین و تقویت هر یک پیشنهاد گردد. منبع (نظریه ها در روان شناسی شخصیت) ، سعید شاملو

موضوع پژوهش عبارت است از

بحران هویت و نوجوانی

بیان مساله: آیا بحران هویت در نوجوانی وجود دارد

فرضیه تحقیق: بین نوجوانی و بحران هویت رابطه وجود دارد

فایده و اهمیت طرح تحقیق

من کیستم این سوالی استکه ذهن هر نوجوانی را به خود مشغول می کند و به دنبال همین سوال است که در جست و جوی خویشتن و کسب هویت تلاش می کند البته این سوال به یکباره در نوجوانی ظاهر نمی شود، بلکه ریشه های آن از دوران کودکی وجود داشته است. در جریان رشد کودکان به تدریج وجود خود را از دیگران به ویژه مادر متمایز می کنند و خود را کمابیش مستقل و جدا از دیگران می بینند این روند از سالهای کودکی آغاز می شود

بحران هویت در دوران نوجوانی و به موازات رشد فیزیکی ، شناختی و اجتماعی و عاطفی اهمیتی خاص می یابد. بسیار از نوجوانان با شور زیادی از خود سوال می کنند که جایگاه اجتماعی من کجاست؟ شغل آینده من چیست؟ رشته تحصیلی من چه خواهد بود ارزش های مذهبی ، اخلاقی و فلسفی من چه خواهند بود؟ انتخاب راه ها و ارزش های ممکن برای نوجوانان چندان ساده نیست. چرا که آنها با طیف گسترده ای از انتخاب های ممکن مواجه می شوند و با توجه به تنوع انتخاب باید تصمیم بگیرند

تعریف اصطلاحات

 1 هویت: Identity درمطالعه شخصیت: خوداساس و مستمر فرد، مفهوم درونی و ذهنی از خویش به عنوان یک شخص در این کاربرد به طور معمول کیفیت مشخص می شود: مثل هویت جنسی ، هویت قوی یا گروهی

2 بحران هویت: Identity بحران هویت عبارت است از فقدان حاد احساس هویت خود فقدانن احساس طبیعی از تداوم زمان. فقدان این احساس که شخص امروز و این جا از نظر پایداری همان شخص دیروزی است که در این جا بود

3 اختلال هویت: Identity.D. اختلال هویت یکی از ملاکهای اختلال شخصیت مرزی است. اختلال هویت عبارت است از بی ثباتی بارز و مستمرل خود انگاره یا احساس نقص

4 هویت خود: Identity Egi احساس هویت که توانایی تجربه خود را به عنوان چیزی که تداوم و یکنواختی دارد و قدرت رفتار مطابق آن را تامین می نماید (اریکسون)

مفهوم شناسی هویت

تاملی در معنا و مفهوم هویت ، حدود انتظارات ما را از این بحث مشخص می کند در فرهنگ معین آمده است هویت یعنی ذات باری تعالی 2 هستی و وجود 3 آنچه موجب شناسایی مشخص باشد 4 حقیقت جزئیه یعنی هرگاه ماهیت با تشخیص لحاظ و اعتبار شود هویت گویند و گاه هویت به معنی وجودخارجی است و مواد تشخص است و هویت گاه با لذات و گاه بالعرض است

هویت یعنی حقیقت شی یا شخص که مشتمل بر صفات جوهری او باشد. هویت در لغت به معنای شخصیت، ذات، هستی و وجود می باشد

دهخدا در لغت نامه اش هویت را عبارت از تشخص دانسته و می گوید و همین معنی میان حکیمان و متکلمان مشهور است

هویت از منظر اریکسون

اریک اریکسون که نام او با هویت پیوندی عمیق دارد می نویسید

هویتی که نوجوان درصدد است تا به طور روشن با آن مواجه شود این است که او کیست؟ نقشی که باید در جامعه ایفا نماید چیست؟ آیا  او یک کودک است یا بزرگسال؟ آیا او توانایی این را دارد که روزی به عنوان یک همسر یا پدر و مادر باشد؟ آیا او علی رغم نژاد مذهب یا زمینه های ملی که او را از نظر مردم کم ارزش جلوه می دهد احساس اعتماد به نفس دارد؟

الف- بررسی تاریخی

اریکسون و انسان آرمانی «هویت جو» ERIK- ERIKSON

«[1]در اندیشه اریکسون ، هویت جانشین جنسیت فرویدی تلقی شده و کیستی شناسی یا شناسایی هویت خویشتن هسته مرکزی نظریه رشد شخصیت در مکتب اریکسون است. شناسایی هویت در فرهنگهای مختلف بطور متفاوت سازمان می یابد. به نظر او

و در بلوغ با انقلاب فیزیولوژیک ، تصویر ذهنی نوجوان از بدن و هویت خویش مورد تهدید واقع می شود، اگربرقراری مجدد هویت به نحوی مطلوب حاصل نشود خطر سرشکستگی و ابهام نقش، نوجوان را تهدید می کند و رشد روانی او را دستخوش نابسامانی می سازد. در دیدگاه «اریکسون» ، در نوجوان گاهی به نظر می رسد که هویت واقعی به اطلاع ، خویشتن خویش را گم کرده به درستی نمی داند کیست. جون تعیین هویت شخصی و اجتماعی در نظامهای رقابتی ، امری دشوار و پیچیده است. معهذا زیستن در آنها مستلزم شخصیتی پایدار و با هویت است تا در  برابر ابهام نقشهای مقاومت شود. «استقرار هویت» باید قبل از زناشویی تحقق یا بد هرکس باید بداند او خود کیست و در آینده مایل است چگونگی باشد بتواند تشخیص دهد چگونه همسری می خواهد «استقلال هویت» زمانی فرا می رسد که دیگر هیچ گاه هویت خویش مورد پرسش و تردید قرار نمی گیرد و بدون نیاز عاطفی به دیگران می توان

 

[1] طاهر کوهستانی ، مهوش ، روان پژوهش تطبیقی

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی تحقیق بررسی عزت نفس دانشجویان خودشکوفا در زمینه های ورزشی و تحصیلی فایل ورد (word) دارای 100 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق بررسی عزت نفس دانشجویان خودشکوفا در زمینه های ورزشی و تحصیلی فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق بررسی عزت نفس دانشجویان خودشکوفا در زمینه های ورزشی و تحصیلی فایل ورد (word)

فصل اول  
مقدمه  
کلیات (بیان مسأله)  
اهمیت و ضرورت مسئله :  
اهداف تحقیق :  
فرضیه های تحقیق::  
متغیرهای تحقیق ( تعریف نظری متغیرها – تعریف عملیاتی)  
فصل دوم  
یادگیری و انگیزش در خود شکوفایی  
تاریخچه کوتاه پژوهش پرورشی درباره انگیزش  
هدف  
کارایی شخص  
منابع انتظار پیامد  
نظریه انتساب  
الگوگیری:  
موضوعات اخلاقی در تغییر رفتار  
تغییر دادن رفتارهای اکتسابی در خودشکوفایی  
تحقیقات و مطالعات خارجی  
فصل سوم  
روش تحقیق  
جامعه آماری  
حجم نمون و نمونه آماری  
ابزار گردآوری اطلاعات  
روش گردآوری اطلاعات  
روش آماری  
فصل چهارم  
تجزیه و تحلیل یافته ها :  
جدول پراکندگی نمرات در 3 بخش عزت نفس ، ورزش و تحصیل  
نمرات سه گانه دختران و پسران دانشجو و نتایج آماری  
جدول نمرات عزت نفس و نمرات تحصیلی و ورزش پسران  
جدول نمرات عزت نفس و نمرات تحصیلی و ورزش پسران  
عملیات آماری  
آزمون فرضیه ها  
فصل پنجم  
بحث و نتیجه گیری  
محدودیتها و مشکلات  
پیشنهادات :  
منابع و مآخذ  
ضمائم و پیوست ها  

یادگیری و انگیزش در خود شکوفایی

انگیزش فرایندی است که رفتار هدف گرا از طریق آن راه اندازی و نگهداری می شود. برای مثال، هنگامی که دانش آموزان با بی علاقگی درس می خوانند، فقط به خاطر پاداش بیرونی تکلیف را انجام می دهند و وقت خود را صرف چیزهایی می کنند که با تکلیف یادگیری مغایر است معلمان می گویند که آنها بی انگیزه اند. همچنین زمانی به نداشتن انگیزش اشاره می شود که دانش آموزان آشکار را از پرداختن به یک تکلیف یادگیری خودداری می کنند و یا از عهده  اعمالی که به آنها کمک می کنند تا به طرز موفقیت آمیزی آن را تکمیل کنند، برنمی آیند. (شانک ² ، 1990 )

اینکه، چه چیزی شالوده انگیزش را تشکیل می دهد و چگونه معلمان می توانند به نحو موثری دانش آموزانشان را برانگیزند، سالهای زیادی مورد تحقیق قرار گرفته است. با اینکه نظریه های به دست آمده از این گونه پژوهشها را نمی توان به طور دقیق نظریه های یادگیری نامید، ولی مطالعه انگیزش برای مربیان مطمئناً با مطالعه یادگیری آمیخته است. به طوری که وانیر³ (1990) می گوید. (انگیزش غالباً از یادگیری استنباط می شود و معمولاً برای روان شناس پرورشی، یادگیری نشانه انگیزش است) ( ص 618)

موضوع اصلی این است که چگونه مردم را برای پرداختن به یادگیری جدید برانگیزیم؟

تاریخچه کوتاه پژوهش پرورشی درباره انگیزش

زمانی انگیزش حوزه مطالعاتی غالب در روان شناسی بود. علت اصلی این امر آن بود که روان شناسان در سالهای 1930 و 1940 ، انگیزش را چیزی تصور می کردند که ارگانیزم در حال سکون و استراحت را به حالتی از فعالیت وا می دارد. ممکن است شما هم اکنون به رابطه این مفهوم با یادگیری به گونه ای که در آن سالها مطالعه می شد، پی برده باشید. برای مثال، هال یک نظریه یادگیری را به وجود آورد که در آن، رفتار در نتیجه سایقهایی برای رسیدن به هدفهای پیش بینی شده، ایجاد می شد، یعنی، رفتار به علت وجود نیازهایی (معمولاً زیستی) مثل نیاز به غذا، میل جنسی و سرپناه به سوی هدفی برانگیخته می شود. یادگیری زمانی واقع می شود که پاسخ تقویت شود و سایقی که در ابتدا رفتار را برانگیخته است، کاهش یابد

با این همه، پژوهش  تولمن درباره یادگیری نهفته باعث جدا شدن موضوعهای مربوط به انگیزش از موضوعهای یادگیری شد. اگر به یادآورید تولمن نشان داد که حیوانات صرفاً با کاوش ماز، در غیاب هدف یا مشوقهایی برای کاهش سایق، آن را یاد می گیرند. چون به نظر می رسید که یادگیری بدون انگیزش آشکار برای آن رخ می دهد، روان شناسان استدلال کردند که انگیزش به استفاده دانش مربوط می شود و نه به ایجاد و رشد آن. (وانیه، 1990)

در دهه 1960 و 1970 دگرگونی دیدگاه رفتاری به شناختی در روان شناسی آمریکا باعث شد تا انگیزش درباره با یادگیری هماهنگ شود. روان شناسان با روشهای جدیدی شروع به بررسی تاثیر پاداشها بر رفتار کرده اند. با اینکه عمدتاً پذیرفته شده بود که تقویت کردن یک پاسخ به طور خودکار، احتمال وقوع دوباره آن را بیشتر می کند، یافته های جدید آن را مورد تردید قرار دادند. در برخی از موارد، پاداشها اثر کمی بر رفتار بعدی داشتند مگر اینکه یادگیرنده انتظار پاداش را داشته باشد و یا اینکه آن را پیش بینی کند. از این گذشته، اگر یادگیرنده ها برخی از پاداشها را کنترل کننده می دانستند، علاقه طبیعی خود را به تکلیف یادگیری کاهش می دادند. به همین نحو، پاداشها برای تکمیل یک تکلیف راحتی، به یادگیرنده علامت می دادند که آنها توانایی کمی دارند. بنابراین، برای انسانها پاداش می تواند معانی مختلفی داشته باشد و هر معنی می تواند پیامدهای مختلف انگیزشی و یادگیری داشته باشد

برای پژوهشگرانی که اکنون بر رفتار انسان تمرکز دارند، پژوهش ها مربوط به نیاز انسان به پیشرفت، پژوهش انگیزشی را تحت سلطه خود قرار داده است. انگیزش پیشرفت که انگیزش مشوق، اثر بخش و میل به تسلط و برتری نیز نامیده می شود، گرایش اساسی انسانها به درستکاری، تسلط یا به عبارت دیگر، غلبه بر محیطشان به حساب می آید. در بین برجسته ترین پژوهشگران انگیزش پیشرفت، دیوید مک مکلند و جان اتکینسون قرار داشتند

آنها می توانستند بدانند که چرا برخی از افراد صرفاض به خاطر پیشرفت برای برتری می کوشند در حالی که، دیگران این کار را نمی کنند. فرض بر این بود که نیاز پیشرفت زیاد در کودکانی پرورش می یابد که والدین آنها بر پیشرفت و رقابت طلبی در خانه تاکید می ورزند. اما انگیزش پیشرفت می تواند تحت تاثیر موقعیت نیز قرار داشته باشد. افراد در برخی از شرایط مانند دستورالعملهای آزمون خاص، محیط های رقابتی و شکست، سخت تر می کوشند، (اتکینسون، 1964) (واینر، 1990)

پژوهش اتکینسون به موازات پژوهشهای مربوط به متغیرهای تفاوت فردی دیگر وابسته به انگیزش بود. برای مثال، مردم علاوه برداشتن انگیزش پیشرفت زیاد یا کم، می توانند اضطراب زیاد یا کم، و کنترل درونی زیاد یا کم نیز داشته باشند. اضطراب بیش از اندازه می تواند با یادگیری و عملکرد تداخل کند و به کاهش ادامه انگیزش آموختن منجر شود. بر عکس، هنگامی که دانش آموزان سو گیری درونی در برابر بیرونی دارند، انگیزش بیشتری را نشان می دهند. این بدان معنی است که آنها تکلیفهای یادگیری را آزمایشی برای مهارت و از این رو، نمونه ایی از کنترل شخصی می دانند. دانش آموزانی که سوگیری بیرونی دارند، معتقدند که موفقیت آنها در یک تکلیف یادگیری، توسط شانس و نه توسط قابلیتهای که در کنترل آنهاست، تعیین می شود. از این رو، این دانش آموزان با احتمال کمتری برای پرداختن به تکلیف یادگیری برانگیخته می شوند

بنابر نظر واینر، روند فوق در پژوهش انگیزش، حتی با تمرکز بیشتر بر رفتار انسان، مخصوصاً خود، تا به امروز ادامه یافته است. به طوری که برای تعیین هدف شخصی، شیوه های بهبود بخشیدن ادراک کنترل شخصی در یادگیری، و راهبردهایی برای حفظ باورهای شخصی به توانایی زیاد توجه زیادی صورت گرفته است

نظریه پردازان شناختی به طور فزاینده ای نشان داده اند که فرایندهای شناختی میانجی های عام انگیزشی هستند. هنگامی که انسانها برای رفع گرسنگی به دنبال غذا می روند هر غذایی را نمی خورند. انگیزش می تواند تحت تاثیر نیاز شخصی به پیشرفت یا منبع کنترل قرار گیرد. انگیزش همچنین حاصل شناختهای شخص درباره تکلیف و توانایی او در انجام آن است. کنجکاوی در کودکان و بزرگسالان بر انگیزه یادگیری قدرتمندی است. یک نوع از کنجکاوی یعنی برانگیختگی ادراکی در ابتدا توسط الگوهای جدید، پیچیده یا هماهنگ در محیط تحریک میشود. یادگیرنده ها نه تنها به این وقایع غیر منتظره توجه بیشتری می کنند بلکه همچنین برای امتحان کردن راه های جدید پی بردن به آنچه مشغول دیدنش هستند برانگیخته می شود

روش دیگر نگهداری کنجکاوی، خیالپردازی است. استفاده از خیالپردازی در یادگیری مستلزم آن است که یک موقعیت با معنی برای یادگیری در اختیار یادگیرنده ها گذشته شود تا قدرت تخیل آنها را افزایش دهد. موقعیت زمانی برای یادگیرنده معنادار است که گیرایی زیادی برای او داشته باشد و کنجکاوی وی را برانگیزد. (رینر، 1991)

تعیین فعالانه هدفها می توانند منبع مهمی برای انگیزش باشند. هنگامی که افراد هدفهایی را تعیین می کنند به تعیین معیارهایی بیرونی می پردازند که توسط آنها سطح عملکرد موجود خود را به صورت درونی می کنند. تا زمانی که یادگیرنده های این معیار را برآورده نکرده باشند و هدفهای آنها هنوز به دست نیامده باشند، به تلاش خود ادامه می دهند. برخی از ویژگی های هدفها را که برای فرایند تعیین هدف اهمیت دارند مشخص نمودند

(بندورا، 1977) (لاک³ و همکاران ، 1981 )

هدف

دو نوع هدف را که برانگیزش پیشرفت تاثیر دارند، مشخص کرده اند. زمانی که یادگیرنده ها، هدفهای عملکرد را تعیین می کنند. (دوست دارند به قضاوتهای مطلوبی درباره شایستگی خود برسند و یا از قضاوتهای منفی درباره شایستگی هایشان اجتناب کنند) از طرف دیگر هنگامی که یادگیرنده هدفهای یادگیری را تعیین می کنند (برای درک یا یادگیری چیزی جدید، جویای افزایش شایستگی خود هستند) (دوک 1986)

به نظر می رسد که علت این تفاوتها در این نکته قرار داشته باشد که چگونه افراد شکستهای خود را در اطراف این دو سوگیری هدف تعبیر می کنند. هدفهای عملکرد این باور را پرورش می دهند که هوش ثابت است. با این سوگیری هدف، یادگیرنده ها می پرسند که آیا توانایی آنها برای تکلیف کافی است یا نه و شکست به معنی آن است که پاسخ منفی است هدفهای یادگیری این است که هوش انعطاف پذیر است و می تواند پرورش یابد

تحت سوگیری هدف یادگیری، راهبردهایی تسلط بر تکلیف مورد تاکید قرار می گیرند و یادگیرنده ها از خود می پرسند که چگونه ممکن است توانایی آنهابرای رسیدن به هدف  افزایش یابد. شکست در این مورد، شکل راهبرد و لزوم تجدید نظر در آن را خبر می دهد. یادگیرنده در چنین موقعیتی، از زمانی که معتقدند آنها توانایی رسیدن به هدف را ندارند، تلاش بیشتری را صرف آموختن می کنند

کارایی شخص

کارایی شخص اعتقاد به این است که شخص می تواند رفتارهایی را مستقل از اینکه عملاً بتواند یا نه، انجام دهد. یعنی، یادگیرنده ها می توانند مطمئن باشند که اعمال خاصی، پیامدهای خاصی را تولید خواهند کرد. بندورا به این انتظارها، انتظارهای پیامد می گوید. اما اگر یادگیرنده ها درباره اینکه آیا آنها می توانند آن اعمال لازم را انجام دهند، تردید جدی داشته باشند، برای آنها تلاش نخواهند کرد. به این خود سنجی ها انتظارات کار این گفته شده است چهار منبع مناسب را که افراد می توانند توسط آنها اطلاعاتی را به دست آورند که برکارایی آنها تاثیر می گذرد

اول، دستاوردهای عملکرد. دوم. تجربه جانشینی، سوم. قانع سازی کلامی. چهارم. حالتهای فیزیولوژیکی دستاوردهای عملکرد به موفقیت قبلی یادگیرنده در یک تکلیف اشاره می کند. دومین عامل. از تجربه جانشینی به دست می آید تجربه جانشینی عبارت است از مشاهده الگویی که در یک تکلیف موفق می شود. سومین وسیله. وسیله ایی است که والدین معمولاً با آن آشنا هستند. منظور از قانع سازی کلامی این است که دیگران یادگیرنده را قانع می سازند که او می تواند در تکلیف به خصوص موفق شود

چهارم. افراد احساس کارایی شخصی را بر مبنای حالتهای فیزیولوژیکی خود کنترل می کنند. یعنی حالت درونی آنها را متقاعد می سازد که احتمالاً شکست خواهند خورد و یا موفق خواهند شد. که در این صورت، کار چندانی را نمی توان برای یادگیرنده انجام داد. جز اینکه به آنها توصیه شود تمرینهای آرامیدگی یا آموزش حساسیت زدایی را برای چیده شدن بر تنهایی و اضطرابشان انجام دهند

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق بررسی عزت نفس دانشجویان خودشکوفا در زمینه های ورزشی و تحصیلی فایل ورد (word)

انتظار پیامدهای به درک یادگیرنده از اعمالی که لازمه رسیدن به هدف یادگیری است مربوط میشود و هان به اینکه رسیدن به هدف چه پیامدهایی را تضمین خواهد کرد از این رو اصل سبیه به تمایزی است که بین یادگیری و عملکرد ایجاد می شود. از یک طرف یادگیرنده با تعیین هدف، انتظار اینکه چه چیزی را باید یاد بگیرد، کسب می کند این انتظار در حالی که یادگیری در حال انجام است بر کارایی شخصی اثر می گذارد. یادگیرنده ها انتظاراتی را درباره پیامدهای رسیدن به هدف در خود شکل می دهند و این پیامدها باید برای آنها ارزش شروع و استقامت کردن در یک تکلیف یادگیری را داشته باشند

یکی از تقویت کننده ترین یادگیری، به کارگیری مهارتها پاداش فراگیری شده جدید است. این پیامد طبیعی یادگیری است. پیامدهای طبیعی اغلب اوقات هنگامی رخ می دهند که یادگیرنده ها آنچه را که می آموزند، مربوط می دانند و فرصت به کارگیری اطلاعات فراگیری شده جدید را دارند. (کِلِر 1983 )

نظریه انتساب

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله جمعیت، خصوصیات و ویژگی‌های آن فایل ورد (word) دارای 115 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله جمعیت، خصوصیات و ویژگی‌های آن فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله جمعیت، خصوصیات و ویژگی‌های آن فایل ورد (word)

مقدمه 
فصــل اول 
جغرافیای جمعیت و روشهای مطالعه آن 
ا. پیدایش ، تحول و تکامل جغرافیای جمعیت 
2 منابع آماری و روشهای مطالعه جمعیت‌ 
الف . منابع آماری و اطلاعات 
ب . روش مطالعه و تحقیق در جغرافیای جمعیت‌ 
فصــل دوم 
نگاهی گذرا به جمعیت جهان 
1 تعداد و توزیع جغرافیای جمعیت‌ در دنیا 
2 برخی شاخصها و ویژگیهای عمده جمعیتی 
1-2 میزان موالید و مرگ و میر در جهان 
2-2 رشد جمیت دنیا و توزیع ناهماهنگ جغرافیایی آن 
3-2 ترکیب جنسی و سنی جمعیت‌ دنیا 
توزع سنی 
4-2   توزیع جمعیت‌ و تحول آن در 25 کشور پرجمعیت‌ جهان 
3 جمعیت و محیط زیست 
فصــل سوم 
پیشینه تاریخی و گذشته‌نگری جمیت ایران 
1 نظری بر گذشته جمعیت‌ ایران 
2 تعداد جمعیت ایران در گذشته بر اساس نظریات مختلف دانشمندان 
3 گذشته‌نگری جمعیت‌ ایران در سالهای قبل از 1335 
فصـل چهارم 
جمعیت شناسی ایران 
جمعیت‌شناسی در ایران و سایر جوامع رو به توسعه: 
جمعیت‌شناسی و سازمان ملل متحد: 
فعالیت‌های جمعیتی ایران : 
تنظیم خانواده در شرایط نامتوازن: 

ا. پیدایش ، تحول و تکامل جغرافیای جمعیت

مطالعه جمعیت و مسایل مربوط به آن به لحاظ گستردگی موضوع و طیف وسیع تغییرات آن در بین دانشمندان مختلف با زمینه‌های علمی متفاوت، که موضوع بررسیهای جغرافیای جمعیت است، نه تنها آن را در تلاقی با سایر شاخه‌های جغرافیا قرار داده بلکه منجر به پیدایش دیدگاههای مختلف در بین جغرافیدانان گردیده است که خود موجب مباحثه و منازعه بین جغرافیدانان و رشته‌های علمی مجاور مثل جمعیت‌شناسی شده است، امری که همواره در محافل علمی دنیا مطرح بوده و از محتوای کتابها و مقالات مربوط به جغرافیای جمعیت یا جمعیت‌شناسی جغرافیایی کاملاً مشهود و قابل لمس است. حال سوأل این است که جغرافیای جمعیت با این مفاهیم وسیع و گستردگی موضوع ، به چه نحوی و با توسل به چه روشی می‌تواند زمینه و قلمرو مطالعاتی خود را در میان رشته‌های علمی مجاور به ویژه جامعه‌شناسی و جمعیت‌شناسی برگزیند؟ پاسخ به این سؤال با توجه به ماهیت جغرافیای جمعیت‌ ، چندان ساده نیست، زیرا اصولاً در اغلب شاخه‌های مختلف جغرافیا مثل جغرافیای شهری، روستایی، اقتصادی و ; مضاف‌الیه توضیح‌دهنده مضاف است و به نحوی از انحاء آن را مشروط و مقید می‌کند، بدین نحو کلمه روستایی در جغرافیای روستایی، قلمرو مطالعاتی آن را به طور نسبتاً واضح مشخص کرده و مباحث اصلی آن را با تمرکز روی مسایل روستایی به عنوان عنصر اصلی یک تحلیل سیستماتیک تعیین می‌کند؛ ولی در جغرافیای جمعیت‌، کلمه «جمعیت‌» به لحاظ محتوا و طیف معنایی گسترده نه تنها نتوانسته است به قلمرو و مطالعات جغرافیایی جمعیت‌ قطعیت ببخشد، بلکه آن را با توجه به تعاریف معمولی جغرافیا، به طرف یک کلیّت کشانده است. کلیّتی که موجب پیدایش نظریات افراطی در مورد جغرافیای جمعیت‌ گردیده است. افزون بر این جغرافیای جمعیت‌ نه تنها یک رشته علمی پویاست، بلکه با گسترش فعالیت انسانها و دستیابی به تکنیکهای جدید و بازشدن چشم‌اندازهای تازه جغرافیایی، دامنه مباحث و  قلمرو مطالعاتی آن همانند سایر رشته‌های علوم انسانی گسترش می‌یابد؛ بخصوص وقتی جغرافیای جمعیت‌، به عنوان علمی که علاوه بر تأکید بر تباینات مکانی، جنبه‌های فضیی جمعیت‌ را در رابطه با طبیعت به هم پیوسته مکانها مورد بررسی قرار داده و در پی کشف و تشریح اصولی روابط بین پدیده‌های جمعیتی و غیر جمعیتی برمی‌آید، بر پیچیدگی آن می‌افزاید. علاوه بر این زمینه‌های فکری و فلسفی جغرافیدانان تحت تأثیر نظامهای مختلف اقتصادی و اجتماعی در برداشت از جغرافیای جمعیت‌ و تعبیر و تفسیر آن به صور گوناگون، پیچیدگی آن را مضاعف می‌کند. بنابراین اگر عنوان شود که تا به حال از جغرافیای جمعیت هیچ تعریف قانع‌کننده‌ای ارائه نشده است امر غیرعادی نخواهد بود. علی‌رغم این که روی تعریف و محتوای جغرافیا، با وجود اختلافات دائمی جغرافیدانان، توافق عمومی جهت پذیرش این که «جغرافیا یکی از شاخه‌های علوم اجتماعی است که حق تقدم را به جنبه‌های فضایی پدیده‌ها می‌دهد» حاصل شده است.[1]

تا حدود سال 1950 علی‌رغم توجه زیاد به مطالعات جمعیتی، بیشتر از دیدگاه جمعیت‌شناسی و نه جغرافیای جمعیت‌ بدان پرداخته می‌شد و از مطالعه جغرافیای جمعیت‌ به صورت امروزی آن خبری نبود.[2] تا این که در سال 1951 «پیر ژرژ» با انتشار کتاب «مقدمه‌ای بر مطالعه جغرافیای جمعیت‌ دنیا»[3] و متعاقب آن «تراورثا» با انتشار مقاله‌ای با عنوان «بحثی در جغرافیای جمعیت‌» در نشریه انجمن جغرافیدانان آمریکا[4] باب مباحثه و مطالعه جغرافیای جمعیت‌ را با مفهومی تازه گشودند. شاید برای اولین بار در دنیای انگلیسی زبان «تراورثا» با مطرح کردن جمعیت‌ به عنوان نقطه عطفی که دیگر عناصر و پدیده‌های جغرافیایی از طریق آن قابل بررسی و مطالعه می‌باشد، جغرافیای جمعیت‌ را به عنوان رشته‌ای از شاخه‌های جغرافیای انسانی مطرح و موضوعات آن را تقریباً مشخص و چهارچوبی اولیه برای مطالعات جغرافیای جمعیت‌ ارائه کرد. در همان زمان تحت تأثیر «پیر ژرژ» در دنیای فرانسوی زبان بیشتر جغرافیدانان نظریه نسبتاً وسیعی را در باره قلمرو مطالعات جغرافیای جمعیت‌ برگزیدند. امری که به دلیل نوپا بودن رشته علمی، عدم وجود تعریف صریح و روشن از آن، مشخص نبودن قلمرو مطالعاتی، اثر زمینه‌های فکری و فلسفی دانشمندان در تعبیر و تفسیر از جغرافیای جمعیت‌، فزونی تحقیق و بررسی در مورد جمعیت‌ به لحاظ گسترش آمار و ارقام و در پی آن مشخص شدن ارتباط مستقیم و پیچیده بافت و ساخت جمعیت با تمام شرایط زندگی انسانی و همزمان بودن آن با رشد فزاینده جمعیت و به ویژه بعد از دهه 1960 ، و بالاخره پذیرش انسان به عنوان محور مطالعات جغرافیایی ؛ اجتناب‌ناپذیر می‌نمود به طوری که «پیر ژرژ» (1951) عنوان می‌کند، مطالعه جمعیت مربوط به توزیع فضایی گروههای انسانی تحت تأثیر نظامهای مختلف اقتصادی و اجتماعی، آهنگ مهاجرتها، جنبه‌های دموگرافیکی، کلیت‌های سیاسی و روابط موجود بین گروههای انسانی می‌گردد. بعدها برای تحدید حدود مشخص آن یادآور می‌شود که مطالعات جغرافیای انسانی باید در 5 رشته اصلی تعقیب گردد که یکی از آنها جغرافیای جمعیت‌ است.[5] این دیدگاه از جغرافیای جمعیت‌ در نظر «تروارثا» که برنامه کار منظم‌تری را ارائه می‌کند به صورت افراطی ظاهر می‌گردد. از نظر وی تعداد، تراکم و ویژگیهای جمعیت، پایه اساسی جغرافیا را تشکیل می‌دهد و نیز باید جنبه‌های مردم‌شناسی فیزیکی، فرهنگی، بهداشتی، مرحله تحولات جمعیتی و به ویژه جغرافیای تاریخی جمعیت را به عوامل فوق‌الذکر اضافه نمود که به تعبیر «نوون» جغرافیدان فرانسوی،اصول یاد شده بسیار متعدد و برنامه‌کار، بسیار جاه‌طلبانه است.[6]البته مسأله به این جا ختم نمی‌شود، بلکه نظریات افراطی‌تری نیز مطرح می‌شود. «هوسون» (1960) توزیع جمعیت را به عنوان سنگ زیرین جغرافیا در نظر می‌گیرد و بدین ترتیب عملاً جغرافیای جمعیت‌ را نه تنها با جغرافیای انسانی، که با کلیّت جغرافیا همانند می‌انگارد. این تعبیر از جغرافیای جمعیت‌ عملاً در نظر «ویلسون» (1968) که از جغرافیدانان معتقد به محدود کردن قلمرو جغرافیای جمعیت است، به کاری مدافکن تعبیر و تفسیر می‌گردد.[7] برای «پیرگورو» (1972) که از زمره جغرافیدانانی است که نظریات جالبی در جغرافیای انسانی و مسائل مورد بحث آن دارد، تراکم جمعیت و عوامل مترتب بر آن یک محور اساسی در جغرافیای انسانی است و بقیه مسایل جمعیتی را در رابطه با تراکم جمعیت‌ از قبیل چگونگی توزیع، گذشته جمعیت‌، جمعیت‌ شهری و روستایی، فرم و اشکال تراکم و تمرکز جمعیت، مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد. [8] بعکس «گورو» جغرافیدان دیگر فرانسوی به نام «پی‌یه» (1972) معتقد است که بسیاری از موضوعات مورد بررسی جغرافیای انسانی ، می‌تواند در محدوده بررسی جمعیت قرار گیرد.[9]افراطی‌تر از آن «برک» (1981) چنین اظهار می‌دارد: «به وسیله جغرافیای جمعیت‌ می‌توان تمامی روحیات اجتماعی را بررسی کرد به شرطی که آنها قابل شمارش، محدود و مشخص (قابل تحدید محل) باشند.[10] به عبارت دیگر جغرافیای جمعیت‌ تمام جغرافیای انسانی را دربرمی‌گیرد

از جغرافیدانان ایرانی که آثار منتشر شده‌ای در این زمینه دارند می‌توان دکتر یدالله فرید، مسعود مهدوی و ; را نام برد. با این که دکتر فرید بیشتر تحت تأثیر مکتب جغرافیای فرانسه و به ویژه «پیر ژرژ» می‌باشد، اما توجهی خاص نسبت به مسایل جمعیتی و روابط متقابل بین پدیده‌های جمعیتی و یر جمعیتی با تأکید بر الگوی توزیع فضایی آنها، از خود نشان داده است. این امر دیدگاه وی را به دیدگاههای جغرافیدانان اروپایی غیرفرانسوی نزدیک کرده است.[11]

بدینسان از لابه‌لای عقاید و نظریات دانشمندان مختلف، مشخص می‌گردد که گستره و قلمرو جغرافیای جمعیت‌ بسیار وسیع است. این گسترش موضوع، بعضی از دانشمندان را واداشته است تا دامنه پژوهش را محدود سازند. از این میان «ویلبر زیلنسکی» نه به دلایل نظری، بلکه به دلایل علمی معتقد است که باید تنها خصایصی را که موضوع گردآوری اطلاعات در پیشرفته‌ترین کشورهاست مورد توجه قرار داد که عبارتند از

1      خصوصیات زیستی : جنس ، سن ، امراض ، علل مرگ و میر و احتمالاً نژاد؛

خصوصیات اجتماعی: ترکیب خانواده، وضع ازدواج ، محل سکونت، آموزش، فعالیت، مذهب، قوم، ملیت ;؛
خصوصیات دینامیکی: باروری، مرگ و یر ، رشد، مهاجرت

نظریه «زیلنسکی» مورد تأیید بسیاری از جغرافیدانان به ویژه «کلارک» (1972) قرار گرفته که این امر، از مباحث اصلی کتاب وی شامل : الگوهای توزیع و تراکم جمعیت، الگوهای ترکیب جمعیت، جمعیت‌های شهری و روستایی، باروری، مرگ و میر، مهاجرتها، رشد جمعیت‌، جمعیت‌ و منابع و ; می‌باشد. «جونز» (1981) و «وودز» (1982) در جغرافیدان انگلیسی، به طور آشکار سعی در محدود کردن قلمرو جغرافیای جمعیت‌ به یک هسته مرکزی یعنی ساخت و دینامیک جمعیت، مهاجرت و ویژگیهای جمعیتی دارند

در دهه‌های اخیر برخورد سیستمی با مسائل جمعیتی مورد توجه جغرافیدانان دنیا قرار گرفته است که ریشه در برگشت مطالعات علوم اجتماعی از تجربه‌گرایی (Empirisme) به کار سیستماتیک از سال 1940 به بعد در امریکا و به ویژه بررسیهای جمعیتی دهه 1960 «وات» (1960) دارد. نگرش سیستمی نمایانگر روابط متقابل عناصر تشکیل‌دهنده درون و برون سیستم بوده و ناظر بر تغییرات کیفی و کمی سیستمها تحت تأثیر دگرگونی عناصر تشکیل‌دهنده درون و برون سیستم بوده و ناظر بر تغییرات کیفی و کمی سیستمها تحت تأثیر دگرگونی عناصر تشکیل دهنده آنها می‌باشد. بدین صورت هر کدام از پدیده‌های مورد مطالعه جغرافیای جمعیت‌ در عین حالی که در درون خود دارای سیستمی مشخص می‌باشد با دیگر پدیده‌های غیر جمعیتی ، چون پدیده‌های طبیعی، اقتصادی، سیاسی و ; که خود از سیستمهای دیگری تبعیت می‌کند، پیوند خورده و تحلیلهای جمعیتی عمق و اصالت بیشتری پیدا می‌کنند. از طرفداران این گروه می‌توان به نظریات «و. زیلنسکی» ، «جان آی کلارک، 1972» «چارلز گیبسون 1980»، «جیمز نیومن» و «گوردون متزک» اشاره کرد. بر این اساس مسائل مورد بحث در جغرافیای جمعیت‌ علی‌رغم گسترش ابعاد آن متمرکز در بررسی جمعیت مکانها در ارتباط با منابع طبیعی، اکولوژی جمعیتی ، جمعیت‌ و کیفیت محیط طبیعی، رفاه اجتماعی، برنامه‌ریزی جمعیتی و سازمان‌دهی آینده، تحلیل سیاستهای جمعیتی در نواحی مختلف جغرافیایی و بالاخره تحلیل روابط متقابل آنها نه به صورت خطی بلکه به صورت زنجیره‌ای می‌گردد

«استفان وایت» (1982) استاد دانشگاه ایالتی کانزاس، در معرفی و نقد کتاب «جمعیت» تألیف «متزک» و «نیومن» چنین می‌نویسد [12]: هدف و مقصود نهایی این کتاب، نتیجه‌گیری از روابط متقابل واقعیات، تئوریها، مسائل و مشکلات و خط مشی‌هایی است که از طریق آن ما می‌توانیم اثرات جمعیت را در سطح کره زمین بهتر درک کنیم ـ کتاب شامل مباحثی از قبیل مفهوم جغرافیای جمعیت‌ ، منابع، توزیع، رشد، باروری، مرگ و میر، مهاجرت، منابع طبیعی، سیاست، برنامه‌ریزی و خط‌مشی و ; می‌باشد. با این که کتاب به حدّ کافی دارای آمارهای توصیفی است اما روشن است که مؤلفان سعی در این دارند که خواننده را بیشتر به تفکر وادارند تا حفظ واقعیات، ; کوتاه سخن این که دانشجویان به تفکر عمیق در مورد پدیده‌ها تشویق و ترغیب شوند تا این که آنها را به صورت یک ایده مشخص شده از قبل بپذیرند

بدین صورت با بررسی عقاید جغرافیدانان از سال 1950 به بعد در مورد مفاهیم و قلمرو جغرافیای جمعیت‌ به نظریات و دیدگاههای متضاد برمی‌خوریم، به طوری که عده‌ای جغرافیای جمعیت‌ را جزء یکی از رشته‌های جغرافیای انسانی تلقی کرده و گروهی دیگر عملاً آن را نه تنه با جغرافیای انسانی، که با کلیّت جغرافیا همانند می‌انگارند، دسته سوم در حد واسط این دو تلقی قرار می‌گیرند. به طور مسلم این برداشتهای مفهومی از جغرافیای جمعیت‌، گسترده شدن هر چه بیشتر قلمرو آن را ایجاب کرده است. اصولاً وسعت و گوناگونی موضوع مطالعه, اندیشه دائمی نسبت به اصلاح تئوریکی، اختلاف و منازعه بین محققان، از خصوصیات یک قلمرو علمی در حال تحول است. البته وجود این اختلافات هرگز مانع از این نخواهد شد که نتوان شمایی از یک قلمرو نسبی یا به عبارت دیگر در حال تحوّل را در ذهن داشت؛ وانگهی این اختلاف و تضاد تئوریکی بین دانشمندان مختلف دربرداشت از جغرافیای جمعیت‌ و قلمرو آن در عمل نیز مشاهده می‌گردد! در این مورد «دانیل نوون»[13] (1984) جغرافیدان فرانسوی کار ارزنده‌ای انجام داده است و آن بررسی موضوعات عمده و اساسی کتابهای جغرافیای جمعیت‌ (به استثنای موارد متدلوژیکی و موضوعات جنبی) که از سال 1965 به بعد منتشر شده، می‌باشد. بدین صورت 19 کتاب به زبانهای گوناگون از نقاط مختلف دنیا را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است که درنتایج آن معلوم می‌گردد اختلافات زیادی در مورد زمینه و قلمرو مطالعات جغرافیای جمعیت در بین دانشمندان مختلف وجود دارد که این تفاوتها بر اساس دیدگاهها، ملیّت و تاریخ انتشار اثر به شرح ذیل به ضابطه درمی‌آیند

میانگین موضوع مورد بررسی برای هر مؤلف 8/8، با دامنه تغییر زیاد بین 5 و 12 موضوع می‌باشد، البته فراوانی بیشتر از آن شش موضوع است ولی مع‌الوصف تعداد مؤلفینی که بیش از ده موضوع را مورد بررسی قرار داده‌اند، نسبتاً زیاد است (حدود 50 درصد). این خود دلیل آشکاری بر عدم یکسان بودن قلمرو علمی جغرافیای جمعیت‌ است که گاهی محدود و زمانی خیلی گسترده می‌گردد. این امر بر اساس ملیّت نیز قابل توجیه می‌باشد به طوری که قلمرو این علم در انتشارات انگلیسی زبان (3/7) موضوع فرانسوی (2/10)، روسی (5/9) ، آمریکایی (3/9) و سایر مؤلفان اروپایی محدودتر است. با بررسی تاریخ انتشار کتابها و مقایصه آن با تعداد موضوعات، چنین به نظر می‌رسد که گذشت زمان کاهش تعداد موضوعات را به دنبال داشته است. این امر در بین کتابهای انگلیسی زبان به ویژه انتشارات بریتانیا کاملاً محسوس است ولی در حالت کلی کتابهایی که در سالهای 1960 منتشر شده‌اند به طور متوسط دارای 78 موضوع، کتابهای منتشر شده در دهؤ 70 شامل 2/9 موضوع، ولی کتابهایی که از سال 1980 به بعد منتشر شده‌اند به طور متوسط 6/7 موضوع را شامل می‌شوند. البته باید منتظر شد که این گرایش تازه در محدود کردن قلمرو جغرافیای جمعیت‌ یک امر اتفاقی بوده است و یا در آینده نیز دنبال خواهد شد

به هر حال اکثریت قریب به اتفاق مؤلفان در توزیع فضایی جمعیت‌، ساخت و پویایی جمعیت‌ و مهاجرت به عنوان هسته مرکزی تحقیقات و مطالعات جغرافیای جمعیت‌ اتفاق نظر دارند ولی در مورد عوامل جنبی، اختلاف نظر زیاد بوده و نمایانگر توجه زیاد برخی از مؤلفان به پاره‌ای از موضوعات مطروحه در جغرافیای جمعیت‌ می‌باشد. البته در این میان نباید اثرات ملیّت ، تاریخ انتشار، دیدگاههای مختلف در برداشت مفهومی از جغرافیای جمعیت‌ و ; را نادیده گرفت. به طوری که مرحله تحولات جمعیتی، مسائل جمعیتی و جغرافیای تاریخی جمعیت‌، عوامل جنبی نسبتاً مهمّی را برای جغرافیدانان انگلیسی زبان تشکیل می‌دهد. در صورتی که مسائل مربوط به وضعیت اقتصادی، مسائل جمعیتی و مردم‌شناسی در کتابهای فرانسوی و مسائل مربوط به مسکن، نظام سکونت و اشکال استقرار انسانی و رابطه آن با شیوه‌های تولیدی در کتابهای روسی و لهستانی جای نسبتاً مهمی را اشغال می‌کند

با در نظر گرفتن تعاریف مختلف و دیدگاههای متنوع جغرافیدانان از جغرافیای جمعیت‌ و پی‌آمد آن قلمروهای بسیار متفاوت، اکنون خود را بر سر دو راهی احساس می‌کنیم؛ آیا باید یک مفهوم بسیار وسیعی را در مورد جغرافیای جمعیت‌ پذیرا شد و یا متمایل به پذیرش معنی و مفهوم بسیار محدود، و یا انتخاب راه حلّی میانه شد؟ قبول قلمرو وسیع، که شاید از نظر تئوری تنها راه موجه باشد، نه تنها جغرافیای جمعیت‌  را در تلاقی با سایر علوم و شاخه‌های دیگر جغرافیا قرار خواهد داد، بلکه مدام به طرف انسیکلوپدی شدن برخواهد داشت. مسلماً قلمرو نسبتاً محدود و قابل دفاع بمراتب بهتر از قلمرو وسیع است که در عمل، دفاع از آن توام با مشکلاتی باشد. اگر چنانچه قلمرو محدود برای جغرافیای جمعیت‌ قائل شویم و زمینه مطالعاتی آن را متمرکز در عوامل جمعیتی بدانیم و یا همان‌طوری که قبلاً عنوان شد در هسته مرکزی، موضوعات مهم و هیجان‌انگیز دیگری نیز برای جغرافیدانان وجود دارد که گذر سطحی از آنها نه تنها به قلمرو جغرافیای جمعیت‌ قطعیت نمی‌بخشد بلکه آن را به عنوان مفسر یا تحلیلگر وقایع و عوامل جمعیتی مطرح خواهد ساخت؛ وانگهی هیچ دلیل تئوریکی مبنی بر محدود کردن افراطی قلمرو آن وجود ندارد. بنابراین با توجه به طیف وسیع اختلاف نظر موجود میان جغرافیدانان مختلف در مورد مفاهیم و قلمرو جغرافیای جمعیت‌، به آسانی نمی‌توان گرایش خاصی را نسبت به دو گروه افراطی فوق‌الذکر نشان داد، و نه با انتخاب راه حل میانه، حالت انفعالی به خودگرفت بلکه باید با محور قرار دادن خصوصیات جمعیتی (ساخت جمعیت‌، پویای جمعیت‌، مهاجرت و ;) با تأکید بر توزیع فضایی آنها، جمعیت‌ مکانها را در ارتباط با منابع طبیعی ، اکولوژی جمعیتی ، کیفیت محیط طبیعی و رفاه اجتماعی مورد بحث و بررسی قرار داد. بدیهی است تحلیل سیستماتیک روابط متقابل موجود میان عوامل فوق‌الذکر منتهی به آینده‌نگری جمعیتی و برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی آینده آن خواهد بود. شاید از این طریق جغرافیای جمعیت‌ با پرهیز از تأکید بیشتر روی مباحث جمعیت‌شناسی ، قالب جغرافیایی خود را حفظ کرده و به یک قلمرو نسبتاً مشخص و ملموس دست یازد. بدیهی است بررسیهای جمعیتی از این دیدگاه نه تنها به وحدت جغرافیایی (طبیعی ـ انسانی) نیازمند است بلکه جهت عمق و اصالت بخشیدن به تحلیلهای خود، فضای باز و آزاد سیاسی را طلب می‌کند تا از این طریق بتواند مسائل و مشکلات جمعیتی را عینّیت بخشیده و وظیفه خود را در ریشه‌یابی مشکلات روزمره انسانی ایفا نماید.[14]

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله جمعیت، خصوصیات و ویژگی‌های آن فایل ورد (word)

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله جمعیت، خصوصیات و ویژگی‌های آن فایل ورد (word)

تحلیلهای جمعیتی باید بر اساس داده‌های جمعیتی معتبر و قابل اطمینان صورت پذیرد. مسأله‌ای که تمام دانشمندان و تحلیلگران بر آن صحه گذارده و معتقدند که آمار و ارقام جمعیتی قبل از تحلیل باید دارای خصوصیات و ویژگیهای ذیل باشند

1 قابل اعتماد بودن آمار، مسأله‌ای که همواره مورد توجه است و هر کس قبل از بررسی و تحلیل باید از صحت و سقم آمار اطمینان حاصل نماید. راههای دسترسی به صحت آمار و قابل اعتماد بودن آنها زیاد می‌باشد ولی همواره می‌توان پذیرفت که آمار ارائه شده به وسیله اشخاص و سازمانهایی که وظیفه اصلی آنها جمع‌آوری و ارائه آمار است در اغلب موارد صحیح‌تر از آمار ارائه شده در سایر ادارات، سازمانها، وازارتخانه‌ها و اشخاص غیرمسئول می‌باشد. در مجموع می‌توان پذیرفت که عدم استفاده از آمارهای نارسا و مغلوط ، بهتر از استفاده کردن از آنهاست

2 قابل مقایسه بودن آمار، آمارهای جمعیتی برای تحلیل، اگر فاقد جنبه‌های مقایسه‌ای باشند ارزش و اعتباری برای تحلیل نخواهد داشت و صرفاً به عنوان یک داده اطلاعاتی به حساب می‌آیند، حتی اگر با پیشرفته‌ترین روشها و با دقت کافی فراهم آمده باشند. متأسفانه داده‌های جمعیتی در زمانها و مکانهای مختلف گردآوری می‌شود و در مواردی تعریفها و محدوده‌های مربوط به آنها نیز یکسان نیست، از این رو باید قبل از هر مقایسه و تحلیلی به بازسازی آنها در محدوده‌های یکسان و با تعریفهای یکسان شده پرداخت. بدیهی است یکسان‌سازی تعریفها و محدوده‌های آماری سهل و ممتنع است؛ در مواردی با یک محاسبه ساده می‌توان به آن دست یافت و در مواردی این امر اگر نه غیرممکن، تقریباً ناشدنی است.[15]

بنابراین در تحلیلهای جمعیتی و بررسیهای جغرافیایی جمعیت‌ آماری مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت، که با آمار ماقبل و مابعد خود و در نواحی مختلف قابل مقایسه باشد. این که این خصلت در چه صورتی، قابل حصول است می‌توان گفت موقعی که آمارها از نظر شرایط زمانی، روشهای آماری، به کارگیری شاخصهای جمعیتی، از یک سری استانداردهای ملی و بین‌المللی تبعیّیت کنند تا در تحلیل تشابهات و تباینات آماری در واحد زمانی و مکانی، اثرات سوء ناشی از زمان و مکان ، روشهای گوناگون آماری، شاخصهای متفاوت جمعیّتی را به حداقل رسانده و نتایج حاصله شفاف باشد. ذکر مثالی می‌تواند روشنگر مطلب باشد. مقایسه تراکم جمعیت‌ استان مازندران در سال 1345 به حسب کیلومتر مربع، با استان خراسان در سال 1355 و با یکی از ایالتهای آمریکا بر حسب مایل مربع در سال 1995، نه به لحاظ تفاوتهای مکانی، و نه مقایسه زمانی نتیجه‌ای دربرنخواهد داشت. همچنین برای مقایسه آمار و ارقام مربوط به بیکاری در زمانهای مختلف یا در مکانهای متفاوت، مخرج کسر را نه به طور یکسان بلکه به صورت متفاوت، کل جمعیت‌، جمعیت‌ 10 سال به بالا، جمعیت‌ شاغل در نظر گیریم اختلافات در درصد بیکاری بیشتر تحت تأثیر تعاریف، مفاهیم و زمان خواهد بود تا عدم فرصت اشتغال. در واقع یکی از شاه بیتهای هر پژوهشی آن است که داده‌های خود را در کنار و همراه انبوه داده‌های مربوط تفسیر کند. نقاط مشترک و مخالف داده‌های خود را با دیگر داده‌ها برشمارد، علل افتراق و اشتراک را بازگو کند و خواننده را متوجه علل ریشه‌ای و زمینه‌ای تفاوتها و اختلافات و تشابهات بکند. که یکی از عوامل تسهیل کننده این امر خاصیت قابل مقایسه بودن آمار است

3 استفاده از شاخصهای شناخته شده بین‌المللی، که در تحلیلهای جمعیتی به منظورهای گوناگون و در زمینه‌های مختلف به وسیله جمعیت‌شناسان، جغرافیدانان، اقتصاددانان، ارائه شده است. عدم استفاده از این شاخصها، و ارائه آمارهای جمعیتی بر اساس غیر آنها، ولو دقیق و کافی هم باشد به لحاظ عدم قابل مقایسه بودن آمار در نواحی مختلف وافی به مقصود نخواهد بود. مثلاً باروری یک جمعیت‌ را می‌توان به انحاء مختلف محاسبه کرد. ولی تحلیلهای باروری موقعی ارزش علمی خواهد داشت که بر اساس شاخصهای مربوط به باروری عمومی، باروری ویژه گروههای سنی ، باروری کل، تجدید نسل ناخالص و خالص و ; باشد

4 طولانی بودن مدت آمار، برای تحلیلهای جمعیتی و مشخص کردن روند تحولات پارامترهای جمعیتی مسلماً نیاز به آمارهای طولانی مدت در سطح یکسان و هماهنگ است تا از طریق آن بتوان اثرات عوامل اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی را در چگونگی تحولات جمعیتی سنجیده و راه را جهت پیش‌بینی تحولات آن در آینده هموار ساخت

با در نظر گرفتن عوامل بالا، در انتخاب آمار و ارقام درمورد کشور ایران جهت ارائه و تحلیل آنها که تا حدودی بتواند عوامل و ویژگیهای بالا را برآورده سازد از نتایج سرشماریهای 35، 45، 55، 65، 1375 استفاده می‌شود و استفاده از سایر آمارنامه‌ها، و ارقامی که به وسیله افراد و یا سازمانهای مختلف تهیه شده، جز در یکی دو مورد خودداری می‌گردد

ب . روش مطالعه و تحقیق در جغرافیای جمعیت‌

شاید بتوان گفت یکی از ویژگیهای خاص هر شاخه علمی، دارا بودن روش تحقیق منسجم جهت تحصیل و ارزیابی یافته‌های خود و تکامل بخشیدن به سیر تحولی آن و نهایتاً پیاده کردن نتایج مفید آنها در راستای نیازهای جوامع بشری است. در این صورت علمی که فاقد سبک و روش تحقیق علمی باشد اصولاً نمی‌تواند شاخه علمی و علم قلمداد شود. چرا که روش تحقیق علمی در حقیقت امر، چارچوبی را فراهم می‌کند که فقط در درون آن پاسخ به سؤالات و مسائل امکان‌پذیر می‌گردد. که هدف اصلی آن تعمیق شناخت بشری و رسیدن به واقعیات علمی است. به عبارت دیگر علم بی‌طرفانه در پی کشف قوانین حاکم بر واقعیات به روش منطقی از طریق فرایند پژوهش کنترل شده است. از آنجایی که تمام علوم به جلوه‌های واقعیتی یگانه ناظرند، با یکدیگر ارتباط داشته و از آنجا که علم هستند با متدلوژی (روش‌شناسی) یکسانی هستی را می‌کاوند.[16]بنابراین جغرافیای جمعیت‌ نیز نمی‌تواند جدا از این علوم قلمداد شود و اصولاً طرح روش تحقیق در جغرافیای جمعیت‌ به صورت انتزاعی معنی و مفهومی نخواهد داشت، بلکه در جغرافیای جمعیت‌ نیز همانند سایر علوم از روش تحقیق علمی و فرایند پژوهشی کنترل شده، که اختصاص به تمامی علوم دارد استفاده می‌شود. این فرایند پژوهشی شامل مراحل مختلفی است که با طرح مسأله شروع، پاسخ نظری برای آن پیشنهاد و پس از طی مراحلی از قبیل مشاهده، تجربه ، تجزیه و تحلیل داده‌ها، استنتاج و بالاخره به نتایج مورد نظر رهنمون می‌گردد (یعنی گذر از پنج مرحله اصلی تحقیق تجربه مقدماتی ، تدوین فرضیه، تجربه وسیع، قانون، تئوری). بنابراین مشخص می‌گردد تنها جائی‌که علوم مختلف در آنجا و در آن مرحله از همدیگر فاصله می‌گیرند نحوه و چگونگی مشاهده و یا مرحله تجربه وسیع است که هر شاخه علمی به تناسب خود، مثل جغرافیای جمعیت‌، جهت جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز و نحوه طبقه‌بندی و ; از روشهای ویژه‌ای استفاده می‌کند که مختص خود می‌باشد. در حقیقت می‌توان گفت متدولوژی که مفهوم لغوی آن روش‌شناسی است به دو معنی به کار می‌رود. یکی بررسی روشهای تحقیق علمی و دیگری مجموعه روشهای هر علم. اولی ناظر بر اعمال روش و نشان دادن راهی است که محقق را از کج‌اندیشی و بداندیشی بازدارد و او را در رسیدن به واقعیات یاری دهد. در این راستا متدولوژی یا روش‌شناسی شاخه‌ای از منطق یعنی فنّ درست اندیشیدن محسوب می‌شود. دومی شامل تعدادی روش، الگوی مطالعاتی و وسایل ارتباطی بین محقق و جامعه آماری است که هر شاخه علمی نسبت به ماهیت خود دارای یک یا چند روش مخصوص به خود می‌باشد. مسأله‌ای که ذکر آن حائز اهمیت است اینست که تمامی روشها علی‌رغم داشتن اختلافات زیاد نسبت به هم از یک جهت به یکدیگر می‌مانند و آن این که همه آنها بر تجربه استوار است. یعنی تجربه آغاز و انجام کار علمی و زمینه روشهای علمی است، و چون زمینه هر تجربه‌ای هم یک سلسله اعمال و احکام ذهنی است پس افکار یا به لفظ دیگر، فلسفه محقق نیز در کار او مؤثر است. بدین معنی که محقق با فلسفه شخصی خود به موادی که از تجربه می‌گیرد رنگ و شکل و معنی می‌دهد. بر این اساس بی‌جهت نیست که تعریف، مفاهیم و قلمرو جغرافیای جمعیت‌ در بین دانشمندان و جغرافیدانان مختلف نسبت به زمینه‌های فکری و فلسفی آنها به صورت متفاوت ارائه و بیان می‌گردد؛ علی‌رغم این که در طول زمان، روی پاره‌ای از مسائل و محورها به توافق می‌رسند. بدینسان کسی که دارای تمایلات اشتراکی و تصورات ذهنی مربوط به آن می‌باشد در بررسیهای علمی خود مسلماً نمی‌تواند روی مالکیت‌های خصوصی، مسکن، تجارت بازار، ; نظر مناسب و مطلوبی داشته باشد. با تأمل روی مقدمه فوق‌الذکر مشخص می‌گردد که جغرافیای جمعیت‌ همانند سایر زیر شاخه‌های جغرافیا، شاخه‌های مختلف علوم اجتماعی و سایر علوم در ارائه روش تحقیقی برای مطالعات خود همان راهی را در پیش می‌گیرد که سایر علوم. یعنی در جغرافیای جمعیت‌ یا در مطالعات جغرافیایی جمعیت‌ها فرایند پژوهش همان فرایند سایر علوم است که شامل مراحل مختلف از قبیل طرح و تبیین مسأله، تدوین فرضیه، تجربه وسیع، استدلال و تعمیم نتایج داده‌ها و بالاخره رسیدن به یک قانون کلی یا تئوری، می‌باشد. ولی در تجربه وسیع به لحاظ وسعت و ابعاد مختلف جغرافیای جمعیت‌ و ماهیت ویژه خود از بقیه علوم فاصله گرفته و مطالعات أن متمرکز در مشاهده فعال و تشریحی پدیده‌های جمعیتی در ارتباط با عوامل غیر جمعیتی با تأکید بر توزیع فضایی آنها می‌گردد که شامل چندین نوع وسیله از قبیل مصاحبه، پرسشنامه ، اسناد خصوصی، ابزارهای سنجش علمی و چندین تکنیک از جمله سرشماری، نمونه‌گیری، سرگذشت پژوهش و ; می‌گردد که بسته به نوع مطالعات، وسعت و ابعاد آن می‌تواند به صورت موضوعی، منطقه‌ای، محلی ، سرشماری یا نمونه‌گیری و ; انجام گیرد. بنابراین همان‌طوری که مشخص می‌گردد در به‌کارگیری روشهای تحقیق علمی جهت مطالعه، جغرافیای جمعیت‌ فرقی با بقیه شاخه‌های جغرافیا و علوم اجتماعی نخواهد داشت مگر این که مطالعات آن عمدتاً متمرکز در ساخت و بافت و چگونگی تحولات جمعیتی باشد که این امر موجب فاصله گرفتن مطالعات از قلمرو جغرافیای جمعیت‌ گردیده و وارد در حیطه کاری جمعیت‌شناسی خواهد شد که به کارگیری روشها و تکنیکهای تحقیق در آن متفاوت از جغرافیای جمعیت‌ خواهد بود.[17]

فصــل دوم

نگاهی گذرا به جمعیت جهان

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقایسه مبانی فکری و سنت شعری رودکی (پدر شعر فارسی) و نیما یوشیج (پدر شعر نو) فایل ورد (word) دارای 250 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقایسه مبانی فکری و سنت شعری رودکی (پدر شعر فارسی) و نیما یوشیج (پدر شعر نو) فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقایسه مبانی فکری و سنت شعری رودکی (پدر شعر فارسی) و نیما یوشیج (پدر شعر نو) فایل ورد (word)

مقدمه و پیشگفتار
نخستین شناسندگان رودکی
نخستین شناسندگان نیما یوشیج
عقاید و افکار رودکی
1- عقاید و افکار حکیمانه و اندرزگویی
2- رقیق القلب و باهوش بودن رودکی
3- حس بی‌نیازی
4- نیکنامی
5- مذهبی بودن
عقاید و افکار نیما یوشیج
1- مهربانی و دلسوز بودن
2- اجتماعی و سیاسی بودن نیما
3- پند و اندرزگویی
4- پایبندی نیما به زادگاه و طبیعت و مظاهر آن
5- استواری و پایبندی به عقاید
6- اصول عقاید نیما در باب نظم و نثر
7- عقاید مذهبی نیما
معلومات رودکی و بازتاب آن در اشعارش
1- قرآن و حدیث
2- اشاره به داستانهای قرآن و اساطیر سامی
3- بهره‌گیری از مضامین شعر عرب و اشاره به سرایندگان آنها
4- اشاره به اساطیر ایرانی و داستانهای پهلوانی
5- اشارات علمی و فلسفی
معلومات نیما یوشیج و بازتاب آن در اشعار وی
1- آشنایی و تسلط بر زبان فرانسه
2- یاد‌گیری زبان عربی
3- تسلط بر سبک و اوزان اشعار قدما
4- آشنایی با هنر موسیقی
5- تدریس زبان فارسی و عربی
6- توانایی بر نویسندگی و داستان نویسی و نمایشنامه نویسی
7- آشنایی با نقد ادبی
8- تسلط بر سبک رمانتیسم و سمبلیسم
9- آشنایی نیما با فقه و اصول و حکمت
رودکی پدر شعر فارسی و علل و دلایل آن
نیما پدر شعر فارسی و علل و دلایل آن

نکات دستوری و صنایع ادبی در اشعار رودکی
1- ویژگیهای صرفی
1-1) افعال
2-1) اسمها
3-1) حروف
- استعمال حروف ربط یا اضافه مرکب
4-1) پیشوندها
استعمال و حذف به قرینه پیشوند « بـ » تاکیدی
استعمال پیشوند‌های کهن
استعمال پسوند (ومند) به جای مند
استعمال فراوان کاف تحبیب، تصغیر، تلطیف
ابدال حروف
2) ساختار نحوی
2-1) جمله
2-2) ضمایر
3-2) تکرار کلمه
نکات دستوری
اضافه تشبیهی
کاربرد دو حرف اضافه برای یک متمم
صفت جانشین موصوف
صفت فاعلی
صفت بیانی
صفت مفعولی
بدل
قید شک و تردید
قید تنبیه
صوت (شبه جمله تأسف)
ضمیر ملکی
پسوند دارندگی و اتصاف
انواع الف
الف ندا
الف زاید
الف تاکید
الف اطلاق
اسم مصدر
ی مصدری
فعل دعایی
جمله معترضه
اضافه استعاری
واو حالیه
که حالیه
قید حالت
کاربرد می برای تاکید
استفهام تقریری
حرف ربط برای تسویه
نمونه‌‌هایی از صنایع ادبی در اشعار رودکی
تشبیه
استعاره
استعاره کنائی (از نوع تشخیص)
کنایه
ایهام
تضاد، طباق
غلو
مجاز
ردالمطلع
جناس زاید
طرد و عکس
تمثیل
هجویه
ذو وزنین
حشو
نکات دستوری و صنایع ادبی در شعر نیما
استعاره
کنایه
مجاز
تشبیه
سمبل
صفت‌ مفعولی مرکب
کنایه
صفت فاعلی مرخم
تاثیر گذاری رودکی و کلام وی بر گویندگان پس از خود
1- سعدی
2- مسعود سعد- قطران تبریزی- ابوالمظفر مکی پنجدهی- سنایی- سعدی-
ادیب‌الممالک
3- سنایی
4- کسایی مروزی- رشید و طواط
5- دقیقی
6- سعدی
7- وزیر ابی‌طیب مصعبی
8- عنصری بلخی
9- ابوشکور بلخی- فردوسی
10- ابوطاهر خسروانی
11- ابوشکور بلخی
12- فردوسی
13- ازرقی هروی
14- رابعه- عنصری- سنایی غزنوی- قطران تبریزی- امیر معزی نیشابوری- رشید و طواط- ظهیر‌الدین فاریابی- فریدالدین عطار نیشابوری- خواجوی کرمانی- اوحدی مراغه‌ای
15- سنایی- ابن‌یمین
تأثیرگذاری نیما و کلام وی بر گویندگان پس از خود
1- شهریار
دو مرغ بهشتی
2- ضیاء هشترودی
3- میرزاده عشقی
4- اسماعیل شاهرودی
5- شین پرتو
6- فروغ فرخ زاد
7- نصرت رحمانی
گستردگی انواع قالب‌های شعری در شعر رودکی
گستردگی انواع قالب‌های شعری در اشعار نیما یوشیج
رودکی و مدیحه‌سرایی در اشعار او
نیما یوشیج و مدیحه‌سرایی
ویژگیهای اشعار رودکی
ویژگیهای اشعار نیما
مضامین اشعار رودکی
مدح
تغزل
توصیف
خمریات
مرثیه
هجو
زهد و پند
مضامین اشعار نیما یوشیج
طبیعت گرایی
شب
انسان دوستی
نمادگرایی (سمبولیسم)
راز و رمز جانوران در شعر نیما
1- آواز قفس
2- پرنده منزوی
3- توکا
4- خریت
5- خروس
6- داروگ
7- روباه
8- سیولیشه
9- شب‌پره‌ ساحل نزدیک
10- غراب
11- ققنوس
12- قو
13- کاکلی
14- کبک
15- کرم ابریشم
16- کک کی‌ (گاو نر)
17- گاو
18- گرگ
19- لاشخورها
20- مرغ شکسته‌پر
سبک اشعار رودکی
بررسی سبکی نمونه‌هایی از اشعار رودکی
شعر زندگانی و مرگ
شعر عصا بیار که وقت عصا و انبان بود
نتیجه‌گیری
سبک اشعار نیما
نمونه‌ای از شعر آزاد نیما «شعر مهتاب»
نتیجه‌گیری
فهرست منابع و مآخذ

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقایسه مبانی فکری و سنت شعری رودکی (پدر شعر فارسی) و نیما یوشیج (پدر شعر نو) فایل ورد (word)

1- ابوعبدالله رودکی و آثار منظوم، عبدالغنی میرزایف، استالین آباد، 1958 م
2- از صبا تا نیما، یحیی آرین پور، انتشارات زوّار- تهران، 1376
3- استاد شاعران رودکی، گزینش دکتر نصرالله امامی، انتشارات جامی، تهران، 1383
4- اسنادی درباره نیما یوشیج، علی میرانصاری، انتشارات سازمان اسناد ملی ایران، تهران 1375
5- اشعار پراکنده قدیمی ترین شعرای فارسی زبان، ژیلبر لازار، انجمن ایران شناسی فرانسه، تهران 1361
6- المعجم فی معاییر اشعار العجم، شمس الدین محمد قیس رازی به تصحیح محمد قزوینی و مدرس رضوی، تهران 1338
7- امثال و حکم دهخدا، علی اکبر دهخدا، جلد اول، انتشارات مرکز دهخدا، چاپ پنجم، تهران 1361
8- اندیشه و هنر در شعر نیما، دکتر بهروز ثروتیان، مؤسسه انتشارات نگاه، تهران، 1375
9- با کاروان حله، دکتر عبدالحسین زرین کوب، ابن سینا، تهران، 1347
10- بحثی در اشعار و افکار رودکی، هادی حائری، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، ج 6، شماره 3-4
11- بدایع و بدعتهای نیما، مهدی اخوان ثالث، انتشارات بزرگمهر، تهران 1369
12- برگزیده آثار نیما یوشیج، سیروس طاهباز، انتشارات بزرگمهر، تهران 1368
13- برگزیده اشعار رودکی و منوچهری، دکتر اسماعیل حاکمی، انتشارات اساطیر، تهران 1373
14- برگزیده شعرهای نیما یوشیج، سیروس طاهباز، نشر دانشیار، تهران 1374
15- بوی جوی مولیان، دکتر کاظم دزفولیان، انتشارات طلایه، تهران 1374
16- پیشاهنگان شعر فارسی، محمد دبیر سیاقی، شرکت کتابهای جیبی، چاپ سوم، تهران 1370
17- تاریخ ادبیات ایران، دکتر ذبیح الله صفا، جلد اول، انتشارات ققنوس، تهران 1374
18- تاریخ ادبیات ایران، دکتر رضازاده شفق، تهران، 1356
19- جستجوی مفاهیم بهره وری در ادب پاسی، دفتر اول: دوره رودکی، محمدعلی چراغی، مؤسسه فرهنگی و انتشارات رسائل تهران، 1377
20- چشمه روشن، دیداری با شاعران، دکتر غلامحسین یوسفی، انتشارات علمی،‌ چاپ سوم تهران
21- خانه ام ابری است، شعر نیما از سنت تا تجدد، تقی پورنامداریان، انتشارات سروش، تهران 1381
22- خانه ام ابری است، نیما یوشیج، منتخب اشعار، انتشارات سخن، تهران 1378
23- دانشوران خراسان، غلامرضا ریاضی، چاپ مشهد، 1336
24- دنیا خانه‌ی من است، مجموعه 50 نامه از نیما یوشیج، سیروس طاهباز، انتشارات زمان تهران 1352
25- دیوان شعر رودکی، دکتر جعفر شعار، نشر قطره، تهران 1378
26- دیوان ناصرخسرو، حکیم ناصر بن خسرو بن حارث القبادیانی البلخی المروزی، مؤسسه انتشارات نگاه، تهران 1373
27- سبک خراسانی، محمد جعفر محجوب، انتشارات سازمان تربیت معلم تهران 1345
28- سبک شناسی شعر، دکتر سیروس شمیسا، انتشارات فردوس، تهران 1382
29- سبک شناسی نثر، محمدتقی بهار، چاپ سوم، کتابهای پرستو، تهران 1349
30- ستاره ای در زمین، مجموعه 50 نامه، نیما یوشیج، سیروس طاهباز، انتشارات طوس، تهران 1350
31- سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر، با تصحیح و مقدمه و حواشی و تعلیقات سعید نفیسی، تهران 1334
32- سخن و سخنوران، بدیع الزمان فروزانفر، خوارزمی، تهران 1350
33- سیری در شعر فارسی، دکتر عبدالحسین زرین کوب،‌ انتشارات نوین، تهران 1367
34- شاعران همعصر رودکی، احمد اداره چی گیلانی، موقوفات افشار، تهران 1370
35- شعر العجم شبلی نعمانی، جلد اول، ترجمه فخرداعی گیلانی، چاپ دوم، تهران 1362
36- شعر و ادب فارسی، زین العابدین مؤتمن، تهران 1332
37- شعر و شاعری رودکی (مقاله) بدیع الزمان فروزانفر، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران ج 6، شماره 3-4
38- شهر شب، شهر صبح، نیما یوشیج، انتشارات فیروزه، تهران 1375
39- صور خیال در شعر فارسی، دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات نیل، تهران 1350
40- عروض رودکی، ضمیمه مجله خرد و کوشش، دفتر سوم شیراز، آبان ماه 1349
41- عطا و لقای نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، انتشارات زمستان، تهران 1376
42- فرهنگ فارسی معین، دکتر محمد معین، انتشارات امیرکبیر،‌ تهران 1375
43- فریادهای دیگر و عنکبوت رنگ، نیما یوشیج، انتشارات جوانه، تهران 1350
44- کلیات دیوان شمس تبریزی، مولانا جلال الدین محمد مولوی، مطابق نسخه تصحیح شده استاد بدیع الزمان فروزانفر، انتشارات نگاه و نشر علم، تهران 1371
45- کلیات سبک شناسی، دکتر سیروس شمیسا، انتشارات فردوس، تهران 1378
46- گزیده اشعار رودکی، دکتر جعفر شعار، دکتر حسن انوری، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، تهران 1367
47- گزینه سخن پارسی، رودکی، دکتر خلیل خطیب رهبر، انتشارات صفی علیشاه، تهران 1378
48- لباب الالباب، محمد عوفی، تصحیح سعید نفیسی، تهران 1335
49- لغات و ترکیبات رودکی، دکتر عسکر حقوقی، ضمیمه مجله دانشکده ادبیات تهران، جلد 6، شماره 3-4
50- لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، انتشارات دهخدا، مجلدات گوناگون، تهران 1324 تا 1359
51- مثنوی و مثنوی گویان، محمدعلی تربیت، مجله مهر سال پنجم،‌ شماره سوم 1316
52- مجالس النفایس، در تذکره شعرای قرن نهم، تالیف میرنظام الدین علیشیر نوایی به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت تهران 1323
53- مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران سال ششم 1338
54- مجله موسیقی، تیرماه سال 1319
55- مجموعه آثار نیما یوشیج، دفتر اول شعر، سیروس طاهباز، نشر ناشر، تهران 1364
56- مجموعه‌ی کامل اشعار نیما، فارسی طبری، تدوین سیروس طاهباز، انتشارات نگاه، چاپ اول، تهران 1370
57- محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، سعید نفیسی، انتشارات اهورا، تهران 1382
58- مرثیه سرایی در ادبیات فارسی، نصرالله امامی، انتشارات دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی، تهران 1369
59- ناقوس، نیما یوشیج، انتشارات مروارید، تهران 1363
60- نامه های نیما به همسرش عالیه، سیروس طاهباز، انتشارات آگاه، تهران 1350
61- نخستین کنگره نویسندگان ایران، نشریه انجمن روابط فرهنگی ایران با اتحاد جماهیر شوروی، تهران،‌ تیرماه
62- نیما یوشیج و زندگانی و آثار، ابوالقاسم جنتی عطایی، بنگاه مطبوعاتی صفی علیشاه، تهران 1334
63- یادمان نیما یوشیج، محمدرضا لاهوتی، مؤسسه فرهنگی گسترش هنر، تهران 1368

مقدمه و پیشگفتار

سالهاست که نام رودکی پیوسته با عنوان «پدر شعر فارسی» و نام نیما یوشیج (علی اسفندیاری) با عنوان «پدر شعر نو فارسی» همراه بوده است و گاه خواننده بدون آنکه علت واقعی این وجه تسمیه را بداند آن را به خاطر سپره و بارها ذکر نموده است

شاعران بزرگواری که هر کدام در اعتلای فرهنگ و ادب غنی ایرانی بسیار کوشیده‌اند و تأثیرگذار بوده‌اند و هرکدام تحولات بسیار عظیمی را در زمانه و عصر خویش حاصل کرده‌اند

افراد بسیاری نیز در معرفی آنان و توضیح و گزارش آثارشان گام نهاده‌اند

در این تحقیق کوشیده شده است تا بین مبانی فکری و سنت شعری این دو شاعر، مقایسه‌ای انجام دهم و در ضمن به علل و دلایلی که باعث شده است از میان خیل عظیم شاعران و گویندگان فارسی از دیرباز تاکنون این دو را به عنوان پدران‌ شعر فارسی برگزیده‌اند، اشاره نمایم

به نظر محقق برای یک مقایسه‌ی اصولی و صحیح، نخست باید به بررسی و شناخت جزئیات مطالب مورد قیاس پرداخت و سپس نتیجه‌گیری نمود. البته قابل ذکر است که اگر بخواهیم یک مقایسه‌ی نسبتاً اصولی انجام دهیم؛ باید با توجه به آنکه تعداد ابیات بر جای مانده از این دو شاعر بسیار از لحاظ کمیت با هم اختلاف دارند و چون تعداد ابیات بر جای مانده از رودکی کمتر از هزار بیت است ولی در مورد نیما یوشیج این تعداد چندین برابر می‌باشد؛ لذا به ذکر پاره‌ای از آنها می‌پردازیم تا بدین وسیله یک توازن تقریباً منطقی بین شمار ابیات این دو شاعر از لحاظ ارزیابی برقرار گردد

لازم به ذکر است که در تذکره‌ها و کتب تاریخ ادبیات درباره‌ی شمار اشعار رودکی سخن بسیار گرفته‌اند: برخی آن را متجاوز از یک میلیون بیت می‌دانند و برخی دیگر بر آن‌اند که 700 هزار بیت بوده، و نیز آورده‌اند که شعر رودکی در صد دفتر گردآوری شده بوده که بی‌گمان این ارقام مبالغه‌آمیز است. آنچه مسلم است آن است که رودکی پر شعر بوده و اکنون همان‌طور که ذکر شد مقدار اندکی از سروده‌های او در دست است.[1]

در این مجموعه تلاش شده است که با بررسی و تفحص بر روی اکثر آثار و تحقیقاتی که در باب این دو شاعر شده است و در کنار هم قرار دادن آن مطالب به نتیجه‌ای که مورد نظر است، دست یافته شود. در باب رودکی و نیما یوشیج تحقیقات و کتب فراوانی به انجام رسیده و تألیف شده است؛ اما آنچه اکنون پس از سالها می‌تواند انگیزه‌ای برای تأمل و تألیفی دوباره در شعر و زندگی این دو شاعر باشد، یکی همان مقایسه‌ی مبانی فکری و سنت شعری این دو است و نیز شاید با این روش پاره‌ای از ابهامات با این روش از میان برداشته شود و دیگر آن که شاید در کنار هم قرار دادن مطالب به صورت مقایسه‌ای راه تازه‌ای را در نقد و تحلیل اشعار این دو گوینده‌ی شهیر ایرانی به همراه داشته باشد

مجموعه‌ی حاضر به هر حال کوششی است برای آشنایی و باز آشنایی که از منابعی بسیار با ارزش در این زمینه مدد جسته است

نخستین شناسندگان رودکی:

درباره‌ی چند تن از بزرگان ادب و سخن سرایان ایران دشواری بسیار بزرگی که در پیش ماست این است که درباره‌ی نام و نسب و تاریخ در گذشت و جزییات زندگی ایشان آگاهی درست و دقیق در کتاب‌های رایج نیست. گویی شهرت ایشان وانتشار فوق‌العاده‌ی آثارشان چنان در میان مردم ایران درگرفته است که در پی این گونه جزئیات که درباره‌ی ایشان بسیار اهمیت دارد نرفته‌اند و در حقیقت شهرتشان، زندگیشان را تحت‌الشعاع قرار داده است. چنانکه درباره‌ی فردوسی هنوز مجهولات فراوان در پیش داریم. یکی از آن گویندگان شهیر رودکی است که زندگی و آثار و افکار او پیوسته در ابهام مانده است و نخستین کسی که بحث درباره این مرد بزرگ را به جایی رسانده است که برخی جزییات زندگی او را از زیر پرده استتار روزگار بیرون کشیده مرحوم محمد قزوینی در حواشی چهار مقاله نظامی عروضی است.[2]

اینک باید آن چه درباره‌ی رودکی در کتاب‌های رایج آمده است به ترتیب تاریخ نقل کرد

1)  نخستین کسی که ذکر از رودکی کرده نظامی عروضی سمرقندی در کتاب معروف چهار مقاله است که آن را در حدود سال 550 تألیف کرده‌ است

2)     پس از او، محمد عوفی در لباب‌الالباب که آن را در حدود سال 618 تألیف کرده است

3)     حمدالله مستوفی در کتاب تاریخ گزیده که آن را در سال 730 تألیف کرده است

4)     دولتشاه‌بن علاء‌الدوله بختیشاه غازی سمرقندی در تذکره‌الشعرا که آن را در سال 892 به پایان رسانیده است

5)     جامی در بهارستان که آن را در سال 892 تألیف کرده است

6)  حکیم‌شاه محمدبن مبارک قزوینی در ترجمه مجالس‌النفایس علیشیرنوایی[3] که از سال 927 تا 929 مشغول ترجمه آن بود

7)     غیاث‌الدین‌بن‌همام‌الدین هروی خوندمیر در کتاب معروف حبیب‌السیر

8)     محمدعارف لقایی در مجمع‌الفضلا

9)     امین احمد رازی در هفت اقلیم

10) شیخ ابوالقاسم بن ابوحامدبن نصر بلیانی انصاری کازرونی در کتاب سلم السماوات

11) محمدصادق ناظم تبریزی در نظم گزیده

12) میرحسین دوست سنبهلی در تذکره حسینی

13) امیر شیرعلیخان لودی در مرآه الخیال

14) حاج لطفعلی بیک آذر بیکدلی در آتشکده

15) میرغلامعلی آزاد بلگرامی در خزانه عامره

16) محمد قدره ‌الله‌خان گوپاموی در نتایج الافکار

17) رضاقلی‌خان هدایت درمجمع‌الفصحا

18) تامس ویلیم بیل در مفتاح‌التواریخ

19) امیرالملک سید محمد صدیق حسن‌خان در شمع‌ انجمن

20) مولوی آغااحمدعلی احمد در هفت آسمان

21) میرزا محمدناصر طبیب دیلمی متخلص به ادیب

22) مولانا محمد عبدالغنی‌خان غنی موفرخ آبادی در تذکره‌الشعرا

23) صدرالدین عینی مؤلف تاجیکستان

24) مولانا محمدحسین آزاد در کتاب سخندان فارس

25) میرزاده و سهیلی و جلال اکرامی و بزرگ‌زاده در کتاب نمونه‌های ادبیات تاجیک

26) غلامرضا ریاضی در کتاب دانشوران خراسان

این افراد در کتب و یا تذکره‌های خود از رودکی و نسب و نام و لقب و زادگاه و اشعار وی به گونه‌های مختلف سخن گفته‌اند.[4]

نخستین شناسندگان نیما یوشیج

آنچه را که در ابتدای این بحث در باب رودکی و فردوسی بیان کردیم در مورد زندگی و احوال نیما یوشیج صدق نمی‌کند و دلیل آن هم موقعیت و عصر زندگی وی می‌باشد؛ هر چند هنوز ابهاماتی در فهم بعضی از اشعار او وجود دارد اما در مورد زندگی و احوال او نویسندگان و گویندگان بسیاری قلمفرسایی کرده‌اند که به نام پاره‌ای از آنان می‌پردازیم

1)  مهدی اخوان ثالث در کتب معروف خود «بدایع و بدعتهای نیما» و «عطا و لقای نیما» و در مقالات و سخنرانیهای متعدد خود

2)     سیروس طاهباز در چاپ و تکثیر بسیاری از مجموعه‌های اشعار و نامه‌های نیما

3)     یحیی آرین‌پور در کتاب از صبا تا نیما (تاریخ ادب فارسی معاصر)

4)     محمد ضیاء هشترودی در مقالات و سخنرانی‌ها

5)     لئون سرکیسیان در مقالات خود

6)     محمدحسین شهریار در مقالات و اشعار خود.[5]

7)     جلال آل ‌احمد در مقالات و سخنرانی‌های خود

8)     حبیب یغمایی در مقالات و سخنرانی‌های خود

9)     شین پرتو (دکتر علی‌ پرتو) در سخنرانی و مقالات

10) اسماعیل شاهرودی (آینده) در سخنرانی و مقالات

11) فروغ فرخ‌زاد

12) ابراهیم ناعم

13) نصرت رحمانی در شعر الرثاء که در مرگ نیما سرود.[6]

14) دکتر تقی‌ پورنامداریان در کتاب خانه‌‌ام ابری است

15) دکتر بهروز ثروتیان در کتاب اندیشه و هنر در شعر نیما

عقاید و افکار رودکی

در تذکره‌ها آورده‌اند که ابوعبدالله جعفربن محمد رودکی، در رودک سمرقند چشم به جهان گشود و در موسیقی او را مهارتی عظیم بود و بربط را نیکو نواختی و دارای هوش و قریحه‌ای بالا بود و در هشت سالگی قرآن به تمامت بیاموخت و …

اما آنچه در این جا مورد نظر است، بررسی عقاید و افکار رودکی است که تنها آنها را با بررسی اشعار بر جای مانده از وی می‌توان تشخیص داد

1) عقاید و افکار حکیمانه و اندرزگویی:

یکی از ویژگیهای اشعار رودکی که از عقیده و فکر وی نشأت می‌گیرد ممتاز بودن اشعار وی به افکار حکیمانه و پند و اندرزگویی می‌باشد

زمانه پندی آزادوار داد مرا
به روز نیک کسان گفت تا تو غم نخوری
زمانه گفت مرا: خشم خویش‌دار نگاه

زمانه را چو نکو بنگری همه پند است
بسا کسا که به روز تو آرزومند است
که را زبان نه به بند است، پای دربند است
(دیوان، ص 16[7])

نیک‌بخت آن کس که داد و بخورد

شوربخت آن که او نخورد و نداد
(دیوان، ص 17)

از دوست به هر چیز چرا بایدت آزرد؟

کین عیش چنین باشد گه شادی و گه درد
(دیوان، ص 18)

مهتران جهان همه مردند
زیرخاک اندورن شدند آنان
از هزاران هزار نعمت و ناز

مرگ را سر همه فرو کردند
که همه کوشک‌ها برآوردند
نه به آخر به جز کفن بردند؟!
(دیوان، ص 21)

بساکسا که بره‌ست و فرخشه[8] بر خوانش
مبادرت کن و خامش مباش چندینا

بساکسا که جوین نان همی نیابد سیر
اگرت بدره رساند همی به بدر[9] منیر
(دیوان، ص 27)

آنچه با رنج یافتیش و به ذل
خود بیگانه گردد از پی سود

تو به آسانی از گزافه مدیش
خواهی آن روز؟ مزد کمتردیش
(دیوان، ص 30)

کسان که تلخی زهر طلب نمی‌دانند
تو را که می‌شنوی، طاقت شنیدن نیست

ترش شوند و بتابند روز اهل سؤال
مرا که می‌طلبم خود چگونه باشد حال؟
(دیوان، ص 32)

گاه زبر زیر گردد از غم و، گه باز

زیر زبر، همچنان ز انده جوشان
(دیوان، ص 33)

همانطور که با شواهد و مثال‌های فوق دیده شد «رودکی یکی از شعرایی است که در شعر خویش افکار حکیمانه و اندرزها را وارد نموده است و در بیشتر قطعاتی که از وی مانده اشعار وزین در حکم و معارف دارد و در میان شعرای پارسی زبان بدین صفت مخصوص و ممتاز است.»[10]

2) رقیق القلب و باهوش بودن رودکی:

اصولاً یکی از خصایص اصلی شاعری دارا بودن قلب رقیق و روحی حساس است و تا قلب رقیق نباشد کسی را به شاعری راهبری نمی‌کند. هر قلب حساس احساساتی را از خود می‌تراود؛ چون، رحم و اغماض و بزرگواری و امثال آن. رودکی هم در این احساسات شریک است و می‌گوید

این تیغ نه از بهر ستمکاران کردند

انگور نه از بهر نبیدست به چرخشت
(دیوان، ص 108)

و هوش تیز با قلب حساس مصاحب شاعر است و به همین جهت در کار جهان‌ نگران و در پند و عبرت گرفتن از روزگار پیشرو است. چنانکه گوید

این جهان پاک خواب کردار است

آن شناسد که دلش بیدار است
(دیوان، ص 16)

و در جای دیگر

جهان همیشه چو چشمیست گرد گردانست
همان که درمان باشد به جای درد شود
کهن کند به زمانی همان کجا نو بود
بسا شکسته بیابان که باغ خرم بود

همیشه تا بود آیین گرد گردان بود
و باز درد همان کز نخست درمان بود
و نوکند به زمانی همان که خلقان بود
و باغ خرم گشت آن کجا بیابان بود[11]
                   (دیوان، ص 22، 23)

3) حس بی‌نیازی:

رودکی گوید

چون تو طمع از جهان بریدی

دانی که همه جهان کریمند
(دیوان، ص 55)

و بی‌نیازی او را از آن باز می‌دارد که بر نعمت کسان رشک برد و او را راه می‌نماید که بگوید

به روز نیک کسان گفت تا تو غم نخوری

بسا کسا که به روز تو آرزومند است
(دیوان، ص 16)

یا در جای دیگر گوید

خدای را بستودم که کردگار من است

زبانم از غزل و مدح بندگانش نسود
(دیوان، ص 21)

4) نیکنامی:

یکی از عقاید رودکی که از آثارش پیداست آنست که فرد باید نام و اثر نیک از خود باقی گذارد

اندر بلای سخت پدید آرند

فضل بزرگ مردی و سالاری
(دیوان، ص 42)

و یا در جای دیگر این عقیده را توضیح می‌دهد

چهار چیز مر آزاده را ز غم بخرد

تن درست و خوی نیک و نام نیک و خرد
(دیوان، ص 110)

5) مذهبی بودن:

از جمله افکار و اعتقادات وی می‌توان به اعتقادات مذهبی او نیز اشاره نمود. اشارات متعددی که در اشعار رودکی در گرایش به تشیع دیده می‌شود این احتمال را قویاً مطرح می‌سازد که او دارای مذهب تشیع بوده است. از آن جمله

 

[1] . دیوان شعر رودکی (حاوی همه اشعار مستند بر پایه تازه‌ترین یافته‌ها با بیت نما و نمایه عام)، دکتر جعفر شعار، ص 5

[2] . محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، سعید نفیسی، ص 257

[3] . مجالس‌النفایس در تذکره شعرا قرن نهم تألیف میرنظام‌الدین علیشیر نوایی، به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت تهران 1323

[4] . برای اطلاع بیشتر رجوع شود به کتاب «محیط زندگی و احوال و اشعار» سعید نفیسی، صفحات 257 تا 300

[5] . محمدحسین شهریار، در تیرماه سال 1323، شعر بلند و زیبای «دو مرغ بهشتی» را سرود که مرادش از دو مرغ، نیما یوشیج و خودش بود و شرح سفرش برای دیدار نیما و آن را به نیما تقدیم نمود

[6] . برای اطلاع بیشتر از متن مقالات و سخنرانی‌ها و اشعار به کتاب یادمان نیما یوشیج مراجعه شود

[7] . دیوان شعر رودکی، پژوهش، تصحیح و شرح دکتر جعفر شعار

[8] . فرخشه: نوعی شیرینی ساخته از آرد، شکر، روغن و مغز بادام، لوزینه

[9] . در کار و کوشش بشتاب … اگر چه کیسه زر و سیم تو را به آسمان رساند

[10] . محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، سعید نفیسی، ص 410

[11] . ابیاتی از قصیده «عصا بیار که وقت عصا و انبان بود»

کلمات کلیدی :