ایران پروژه

 پروژه دانشجویی مقاله بهبود تغذیه کودکان زیر پنج سال فایل ورد (word) دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بهبود تغذیه کودکان زیر پنج سال فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله بهبود تغذیه کودکان زیر پنج سال فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله بهبود تغذیه کودکان زیر پنج سال فایل ورد (word) :

خلاصه:
آخرین بررسی کشوری که توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت در سال 1377 انجام شده است (ANIS) نشان می دهد که 4/15، 9/10 و 9/4 درصد کودکان زیر 5 سال کشورمان به ترتیب دچار کوتاه قدی، کم وزنی و لاغری متوسط و شدید می باشند. در جهان براساس آخرین گزارش ها 183 میلیون کودک زیر 5 سال دچار کم وزنی متوسط و شدید، 226 میلیون کودک دچار کوتاه قدی متوسط و شدید و 67 میلیون کودک دچار لاغری متوسط و شدید می باشند. از 4/10 میلیون مرگ کودکان زیر 5 سال که در سال 1995 در کشورهای در حال توسعه رخ داده حدود نیمی از آنها با سوء تغذیه ارتباط داشته است. برخی از پیامدهای سوء تغذیه عبارتند از کاهش بهره هوشی کودکان، کاهش توانمندی جسمی و کاهش

قدرت تولید، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، افزایش مرگ و میر کودکان بدلیل ابتلا به بیماریهای مختلف و ;;.. بنابراین سوء تغذیه توانمندی و کارآئی کشورها را کاهش می دهد و موجب فقر و تشدید سوء تغذیه می گردد. از عوامل ایجاد کننده سوء تغذیه می توان بیسوادی والدین، ناآگاهی های تغذیه ای، اعمال روشهای نادرست در تغذیه کودکان، افزایش بعد خانوار و ;;. را نام برد. بنابراین سوء تغذیه فرآیند چند بخشی است و تدوین راهکارهایی که سایر بخشهای توسعه را در امرتغذیه درگیر کند می تواند در کاهش آن اثرگذار باشد.

تجربه مداخلات انجام شده در پروژه سیبک در ایران و سایر کشورها از جمله اندونزی و هندوستان نیز نشان می دهد که بکارگیری روشهای مداخله ای چند بخشی و درگیر نمودن سایر بخشهای توسعه در امر غذا و تغذیه می تواند در کاهش سوء تغذیه موثر باشد. طرح مشارکتی کاهش سوء تغذیه کودکان از سال 1375 تا 1378 با همکاری دفتر بهبود تغذیه جامعه، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، یونیسف، وزارت کشاورزی، آموزش و پرورش، نهضت سواد آموزی و ;;. در مناطق روستایی سه شهرستان ایلام، بردسیر و برازجان به اجرا گذاشته شد. این طرح شامل سه مرحله تعیین بررسی وضع موجود، تعیین و اجرای راهکارهای مداخله ای بین بخشی و

ارزشیابی پس از سه سال مداخله بود. یافته های این طرح نشان داد که شیوع سوء تغذیه بمیزان 50% کاهش یافته است و ارتقاء قابل توجهی در برخی از شاخصهای اقتصادی، اجتماعی مشاهده شده است (ارتقاء سطح سواد زنان و افزایش میزان اشتغال آنـــان) ایـــن طرح در حال حاضر در قالب یک برنامه کشوری در 28 شهرستان از 28 دانشگاه اجرا می شود. طرح مشارکتی کاهش سوء تغذیه کودکان که با همکاری بخشهای مختلف توسعه بمدت سه سال اجرا گردید همانند مطالعات مشابه که در ســــایر کشورها انجام شده است

نشان داد که همکاری های بین بخشی و مشارکت کلیه بخشهای توسعه در کاهش سوء تغذیه کودکان بدلیل ماهیت چند بعدی مشکل، سودمند است و با درگیر نمودن مسئولین و کارشناسان کلیه بخشهای ذیربط می توان سوء تغذیه را کاهش و شاخصهای اقتصادی، اجتماعی را ارتقاء بخشید و تعیین الگوی مداخله ای کاهش سوء تغذیه کودکان بر مبنای مشارکتهای بین بخشی بعنوان یک راهکار اساسی جهت بهبود وضع تغذیه کودکان مورد تاکید قرار گرفته است.

مقدمه:
با وجود اینکه تلاشهای زیادی در سطح جهان در جهت بالا بردن سطح سلامت جامعه صورت گرفته و این اقدامات موجب کاهش مرگ و میر خصوصا” در اطفال و افزایش طول عمر در اغلب کشورهای جهان شده است. اما سوء تغذیه انرژی – پروتئین همچنان مهم ترین مشکل تغذیه ای در اغلب کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور ما می باشد.
اشکال مختلف سوء تغذیه از جمله سوء تغذیه انرژی – پروتئین و کمبود ریزمغذیها ناشی از تداخل عواملی نظیر دسترسی خانوار به غذای کافی، مراقبتهای مادر و کودک، درآمد خانواده، دسترسی به آب آشامیدنی سالم، تسهیلات و خدمات بهداشتی است. بنابراین بهبود تغذیه زنان و کودکان همراه با غلبه بر مشکلات بهداشتی کلید ارتقاء سطح سلامت آنان می

باشد. علیرغم نقش رفاه اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی خانواده در بهبود رشد و سلامت کودکان، متاسفانه 82 درصد کودکان زیر 5 سال جهان که متعلق به کشورهای در حال توسعه می باشند در محیطی به سر می برند که مشخصه آنها دسترسی ناکافی به غذا، ابتلاء به عفونت، مسکن نامناسب، فقدان آب آشامیدنی سالم، بهسازی محیط و مراقبتهای بهداشتی ناکافی است. اغلب این کودکان وقتی زندگی را با چنین ناکامیهای جدی شروع می کنند شانس ناچیزی برای درک شایستگیهای بالقوه اقتصادی – اجتماعی خود خواهند داشت. آنها نیز به نوبه خود نسل های ناسالم دیگری را به جامعه تحویل می دهند و بدین ترتیب این حلقه معیوب استمرار می یابد. بدیهی است با وجود چنین مشکلات بهداشتی و

تغذیه ای در کشورهای در حال توسعه سوء تغذیه زنان در دوران بارداری یکی از عمده ترین دلایل کوتاه قدی 177 میلیون کودک در جهان است و سوء تغذیه در 50 درصد مرگ و میرهای کودکان این کشورها دخالت دارد. در این شرایط کودکان با هوش را به افرادی بیمار و یک گروه مولد را به گروه وابسته به دیگران تبدیل نموده و بالاخره در یک چرخه معیوب موجب افزایش فقر می گردد.اما سوء تغذیه فقط منحصر به کشورهای در حال توسعه نیست بلکه در برخی از کشورهای توسعه یافته نیز به دلیل نابرابری در درآمدها و کاهش حمایتهای اجتماعی، کودکان از وضع تغذیه مناسبی برخوردار نیستند. بعنوان مثال در ایالات متحده بیش از 20% کودکان در فقر زندگی می کنند و بیش از 13 میلیون کودک زیر 12 سال غذای کافی دریافت نمی کنند.

نتایج بررسی رشد کودکان در سال 1377 وضعیت تغذیه کودکان کشورمان را به تصویر کشید و نشان داد 4/15 درصد کودکان زیر 5 سال کشور (800 هزار نفر) دچار کوتاه قدی متوسط و شدید، 9/10 درصد دچار کم وزنی متوسط و شدید (540 هزار نفر) و 9/4 درصد کودکان زیر 5 سال کشور (170 هزار نفر) دچار لاغری متوسط و شدید می باشند. میزان کم وزنی در کودکان زیر 6 ماه کشور مانند جامعه خوب تغذیه شده است (3%) و با بالا رفتن سن، میزان شیوع کم وزنی افزایش می یابد بطوری که در طول 2 سالگی (24 تا 35 ماهگی) به اوج خود یعنی 8/13% می رسد. بنابراین برای پیشگیری از کم وزنی، اقدامات مداخله ای باید در سنینی که کودک هنوز دچارکم وزنی نشده یعنی بیش از 2 سالگی که هنوز بسیاری از کودکان در عمل، نشانه های هشدار دهنده کم وزنی را نشان نداده اند، متمرکز شود.

برای برنامه ریزان کشور درک علل پیچیده و ظریف سوء تغذیه برای شناخت میزان و عمق مشکل بسیار مهم است. گرچه سوء تغذیه در ابتدایی ترین سطح خود، یکی از پیامدهای بیماری و مصرف ناکافی غذای روزانه است اما عوامل دیگری مانند شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی علاوه بر وضعیت فیزیولوژیک در آن دخیلند که بازتاب آن بصورت افزایش موارد مرگ و میر و ابتلاء به بیماری منعکس می گردد. بنابراین بهزیستی و سلامت کودکان نه تنها بستگی به خدمات بنیادی بهداشتی دارد بلکه بستگی به مسکن مناسب، درآمد کافی (بصورت نقدینه یا تولید) برای رفع نیازهای روزانه، وجود مواد غذایی مورد نیاز، دسترسی به آموزش و سایر خدمات عمومی دارد که بطور قطع نظام مراقبتهای بهداشتی به تنهایی قادر به تامین تمام این نیازها نیست و تامین اغلب این خدمات در حقیقت در حیطه مسئولیت سایر بخشهای توسعه می باشد، هماهنگی و تمرکز فعالیتهای بسیاری از این بخشها برای توسعه بهداشت و حفظ سلامت جامعه ضروری است.

در حقیقت گرچه مراقبین اصلی کودکان، زنان یا مادران هستند ولی این بدان معنی نیست که مسئولین، سازمانها و سایر ارگانها از مسئولیت مراقبت و حفظ سلامت کودکان معافند، حمایتهای سیاسی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی در سطح ملی و منطقه ای، تلاشهای کوچک خانواده را در راه تامین تغذیه مناسب و سلامت بصورت تساعدی می افزاید و دستیابی به توسعه پایدار را تسهیل خواهد کرد.

بیان مسئله:
در سال 1370، برای اولین بار شیوع کم وزنی برای کودکان زیر 5 سال مناطق شهری و روستایی کشور با استفاده از روش صدکها تعیین گردید. نتایج بررسی فوق نشان داده است که به ترتیب 15 و 23 درصد پسران و دختران روستایی دارای وزن کمتر از مینیمم استاندارد (صدک سوم دختران) بوده اند. یافته های بررسی نشانگرهای سلامت در جمهوری اسلامی ایران در سال 1374 نیز نشان داده است که به ترتیب 7/18، 8/24 و 6 درصد کودکان مناطق روستایی کشورمان از کم وزنی، کوتاه قدی و لاغری رنج می برند. آخرین بررسی کشوری که

توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت در سال 1377 انجام شده است (ANIS) نشان می دهد که 4/15، 9/10 و 9/4 درصد کـودکـان زیـر 5 سـال کشـورمان بـه ترتیب دچار کوتاه قدی، کم وزنی و لاغری متوسط و شدید می باشند. بر اساس یافته های آخرین بررسی کشوری، کوتاه قدی تغذیه ای متوسط و شدید در 15 درصد کودکان زیر 5 سال کشور وجود داشت. احتمالا” 3/2 درصد از کودکان این سن، بر اساس مشخصات سرشتی خود کوتاه قد هستند و 7/12 درصد آنان بدلایل مختلف از جمله محدودیت دسترسی به غذا، عفونت های حاد تنفسی، بیماری انگلی و ;;. از قد مناسب برای سن خود برخوردار نیستند. شیوع کوتاه قدی تغذیه ای در سیستان و بلوچستان بیشتر (38%) و در گیلان کمتر (8/6%) از استانهای دیگر بود. شیوع کوتاه قدی تغذیه ای در روستاها بطور معنی داری بیش از شهرهاست (دو برابر).

از لحاظ کم وزنی، 7/8 درصد کودکان بعلت سوء تغذیه کم وزن هستند و 3/2 درصد براساس مشخصات سرشتی خود کم وزن می باشند. کم وزنی ممکن است ناشی از انجام نشدن مراقتبهای بهداشتی، تداوم بیماریهای ضعیف کننده و مزمن و ;.. باشد. شیوع کم وزنی در استان سیستان و بلوچستان بیشتر از همه استانهاست (26 درصد).

از نظر لاغری در حدود 5 درصد کودکان زیر 5 سال به لاغری متوسط و شدید مبتلا بودند ولی احتمالا” علت لاغری متوسط یا شدید در 3/2 درصد کودکان مشخصات سرشتی آنان و در 7/2 درصد قرار گرفتن در محرومیت حاد، بحران حاد کم غذایی یا ابتلا به بیماریهای حاد یا مزمن است. شیوع لاغری در استان هرمزگان بیشتر و در گلستان کمتر از استانهای دیگر بود. در یک جامعه خوب تغذیه شده تقریبا” حدود 3/2% از جامعه (کودکان) به علت مشخصات سرشتی و یا عوامل دیگری که ارتباطی با تغذیه ندارند دچار کم وزنی، کوتاه قدی یا لاغری متوسط و شدید می باشند. با توجه به عوامل موثر بر وضع تغذیه کودکان، میزان مورد انتظار کاهش شیوع سوء تغذیه کودکان در حدود پنجاه درصد وضع موجود می باشد. بعبارت دیگر شیوع کوتاه قدی، کم وزنی، لاغری و متوسط و شدید در شرایط مطلوب باید از 9/15، 9/10، 9/4% در سطح کشور به ترتیب به 58/5 و 5/2% کاهش یابد.

سوء تغذیه انرژی – پروتئین در آفریقا و جنوب آسیا از شیوع بالایی برخوردار است، به طوری که بیش از نیمی از کودکان مبتلا به سوء تغذیه در جهان در جنوب آسیا هستند و صحرای جنوب آفریقا و جنوب آسیا 70 درصد کودکان مبتلا به سوء تغذیه در جهان را در خود دارند. در جهان بر اساس آخرین گزارش ها 183 میلیون کودک زیر 5 سال دچار کم وزنی متوسط و شدید، 226 میلیون کودک دچار کوتاه قدی متوسط و شدید و 67 میلیون کودک دچار لاغری متوسط و شدید می باشند. از 4/10 میلیون مرگ کودکان زیر 5 سال که در سال 1995 در کشورهای در حال توسعه رخ داده حدود نیمی از آنها با سوء تغذیه ارتباط داشته است.سوء تغذیه کودکان هزینه هایی را بطور مستقیم و غیر مستقیم به دولتها تحمیل می کند که عبارتند از:

هزینه های مستقیم:
– درمــان عفونت هایی که بدلیل کاهش مقاومت بدن در اثر سوء تغذیه و کمبود ریزمغذیها ایجاد می شود.
– افزایش موارد سقط و مرده زایی
– افزایش مرگ و میر کودکان بدلایل ابتلاء به بیماریهای مختلف (بر اساس آخرین آمارهای سازمان جهانی بهداشت در 49 درصد موارد مرگ و میر کودکان بدلیل بیماریهای مختلف سوء تغذیه یک علت همراه مرگ است)

– درمان بیماریهای تغذیه ای و نقاهت متعاقب آن
هزینه های غیر مستقیم:
– کاهش بهره هوشی کودکان
– کاهش توانمندی جسمی و کاهش قدرت تولید بدنبال آن

– کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی
تغییرات رفتاری (بی حسی، بی تفاوتی، تحریک پذیری و ;;.)
بطور کلی انواع سوء تغذیه توانمندی و کارآئی کشورها را کاهش می دهد و موجب فقر و تشدید سوء تغذیه می گردد. در صورتی که چرخه شوم سوء تغذیه شکسته نشود انسانها بدلیل کاهش توانمندیهای جسمی و ذهنی قدرت تولید ندارد فقر پایدار می ماند و زنجیره معیوب سوء تغذیه و فقر روند توسعه کشورها را به مخاطره می اندازد.

با در نظر گرفتن هزینه های مستقیم و غیر مستقیم سوء تغذیه کودکان براساس شیوع 15 درصدی سوء تغذیه کودکان در سال 1374، سوء تغذیه سالانه 5652 میلیون دلار به کشور ضرر و زیان زده است. از عوامل ایجاد کننده سوء تغذیه می توان، بیسوادی والدین، ناآگاهی های تغذیه ای، اعمال روشهای نادرست در تغذیه کودکان (زود یا دیر شروع کردن غذای کمکی، استفاده از غذای کمکی نامناسب و ;.)، دسترسی ناکافی به خدمات بهداشتی و آب آشامدینی سالم، کمبود مواد غذایی، پایین بودن درآمد خانوار، افزایش بعد خانوار، رعایت ننمودن اصول بهداشتی و درگیر شدن کودک در زنجیره عفونت و سوء تغذیه را نام برد.

نمودار صفحه بعد شبکه علیت سوء تغذیه و مجموعه عوامل موثر بر بروز مشکل را نشان می دهد دسترسی نداشتن به خدمات بهداشتی یکی از علل زیربنایی سوء تغذیه می باشد بطوری که شواهد موجود نشان می دهد در برخی از کشورها که دسترسی مردم به خدمات بهداشتی افزایش یافته، مرگ و میر نوزادان و کودکان بطور قابل توجهی کاهش یافته است و وضع تغذیه آنان بهبود حاصل نموده است. نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که کودکان خانواده های پرجمعیت دارای مشکلات بهداشتی، تغذیه ای بیشتری نسبت به کودکان خانواده های مرفه و کم جمعیت می باشند. این کودکان در هنگام تولد کم وزن بوده و اکثرا” در سنین 2-1 سالگی از کم خونی ناشی از فقر آهن رنج می برند. کودکان خانواده های

پرجمعیت به دلیل دریافت ناکافی غذا، رشدشان کند می گردد، قدرت یادگیری و ظرفیت کاری آنان کاهش می یابد. مطالعات مختلف نشان داده است که فقر به ویژه در اوایل زندگی تاثیر منفی و واضحی بر روی رشد و تکامل کودک می گذارد. کودکان مناطق فقیر بیشتر در معرض مسائلی قرار دارند که علاوه بر سلامت، قدرت درک مفاهیم آموزش، توانایی در کسب اشتغال و سایر موفقیتهای آنان را در دوران بزرگسالی به مخاطره می اندازد.

یافته های بررسی های مختلف نشان داده است افزایش دفعات مراقبت از کودک موجب بهبود وضع تغذیه او می گردد و حتی بهره هوشی کودکانی که از سوء تغذیه شدید رنج می برده اند بعد از اینکه تحت مراقبتهای بهداشتی کافی قرار گرفته اند بطور قابل توجهی بیشتر شده است.

نتایج بررسی کشوری DHS در سال 1379 نشان داده است که نزدیک به یک میلیون خانوار به دلیل در اختیار نداشتن رادیو و تلویزیون از امکان دریافت پیامهای بهداشتی و اجتماعی محرومند. این وضعیت در استانهای با شاخصهای بهداشتی نامناسب به مراتب حادتر است و در مناطق گرمسیر کشور بیش از 5 میلیون نفر از داشتن یخچال محروم می باشند که این مسئله منجر به افزایش ابتلاء به بیماریهای منتقله بوسیله غذا و در نهایت سوء تغذیه کودکان می گردد.

بنابراین سوء تغذیه یک فرآیند چند بخشی است که برای کاهش موارد آن نیاز به همکاری تنگاتنگ و معاضدت کلیه بخشهای توسعه و رفاه اجتماعی از جمله بهداشت، آموزش و پرورش، جهاد کشاورزی، نهضت سواد آموزی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی، بازرگانی، وسایل ارتباط جمعی و ;; می باشد.

روش کار:
بر اساس چارچوب نظری یونیسف در زمینه رشد و بقای کودکان که در سال 1990 پیشنهاد گردید، عوامل ثانویه در بروز سوء تغذیه شامل دسترسی ناکافی به غذا، محیط ناسالم و خدمات بهداشتی ناکافی، مراقبت ناکافی از زنان و کودکان می باشد که بر عوامل اصلی یعنی بیماری و دریافت ناکافی غذا اثرگذار است و خود تحت تاثیر ساختار سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع قرار دارد. در دهه گذشته استراتژی کاهش مرگ و میر کودکان با استفاده از تکنولوژی ارزان و ساده مانند ایمن سازی، مایع درمانی خوراکی در اسهال و پایش رشد کودک مورد توجه قرار گرفت زیرا مشخص شد که استراتژی مطلوب باید ترکیبی از مداخلات تغذیه ای و بهداشتی را در برگیرد.
در کشور مـــا اغلب تحقیقاتی که در زمینه سوء تغذیه انجام شده تنها به ارزیابی وضعیت تغذیه ای پرداخته و ندرتا” طرحی جهت بکارگیری روشهای مداخله ای به منظور فائق آمدن بر مشکل طراحی و اجرا گردیده است.

موارد معدودی از مطالعات اثر آموزش تغذیه بر آگاهی مادران، ارائه کمک غذایی و اثر آن بر رشد کودک را مورد بررسی قرار داده اند. با توجه به این موضوع و لزوم اجرای مداخله های چند بخشی تغذیه ای، پروژه تغذیه سیبک در قالب طرح سلامت برای همه تا سال 2000 در شبکه بروجن از استان چهار محال و بختیاری از اوایل سال 1373 به اجرا در آمد. ارزیابی سالانه پروژه سیبک در تیر ماه 1374 نشان داد که بالا بردن آگاهی جامعه، درگیر نمودن آن و تدوین راهکارهایی که سایر بخشهای توسعه را در امر تغذیه درگیر کند می تواند در کاهش سوء تغذیه انرژی پروتئین اثرگذار باشد. مداخلات انجام شده در پروژه سیبک سبب کاهش سوء تغذیه بر اساس شاخص وزن برای قد از 5/6 درصد به 8/1 درصد گردید که از نظر آماری معنی

دار بود موفقیت در کسب مشارکت جامعه بویژه مادران و همکاری های بین بخشی در جریان پروژه سیبک انگیزه ای شد تا این تجربه در سایر نقاط کشور نیز به اجرا در آید. بدین منظور دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت از سال 1375 تا 1378 با همکاری انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، یونیسف، وزارت کشــاورزی، آموزش و پرورش، نهضت سواد آموزی، کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی طرح مداخله ای کاهش سوء تغذیه در کودکان مناطق روستایی سه

شهرستان ایلام (استان ایلام)، بردسیر (استان کرمان) و برازجان (استان بوشهر) را به مورد اجرا گذاشت تا بر مبنای آن الگوی اجرایی مناسبی که قابل تعمیم به کل کشور باشد بدست آید. ارزشیابی این طرح پس از سه سال اجرا حاکی از آن است که میزان شیوع سوء تغذیه کودکان در مناطق مورد مداخله تا حدود 50 درصد یافته است.
تجربیات سایر کشورها از جمله اندونزی و هندوستان نیز نشان می دهد که بکارگیری روشهای مداخله ای چند بخشی و درگیر نمودن سایر بخشهای توسعه در امر غذا و تغذیه می تواند در کاهش سوء تغذیه انرژی – پروتئین موثر باشد.

روش اجرا و جمع آوری اطلاعات طرح مداخله ای به شرح ذیل می باشد:
– بررسی وضعیت موجود در مناطق مورد مداخله به منظور تعیین وسعت مشکل سوء تغذیه کودکان و عوامل موثر بر بروز آن. در این مرحله داده های پایه شامل اطلاعات عمومی و ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی خانوار، تکرر مصرف مواد غذایی خانوار و کودک و اطلاعات کشاورزی منطقه با استفاده از سه پرسشنامه جمع آوری گردید و وزن و قد کودکان نیز اندازه گیری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

– تعیین و اجرای راهکارهای مداخله ای بین بخشی. دراین مرحله پس از تعیین عوامل موثر بر بروز سوء تغذیه کودکان راهکارهای اجرایی مناسب از جمله: آموزش مادران در زمینه تغذیه کودک با شیرمادر، تغذیه تکمیلی بصورت عملی، تقویت برنامه پایش رشد کودک، بهسازی محیط، تقویت برنامه های سواد آموزی زنان، افزایش دسترسی مردم به مواد غذایی از طریق فروشگاههای تعاونی روستایی، اجرای طرحهای افزایش اشتغال و درآمدزایی و ;;. با همکاری بخش های مختلف از جمله جهاد کشاورزی، آموزش و پرورش، نهضت سواد آموزی، بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی (ره) و ;;; به اجرا گذاشته شد.

– ارزشیابی پس از 3 سال مداخله. بدین منظور داده هایی که در مرحله اول جمع آوری شده بود مجددا” از طریق پرسشگری، تکمیل پرسشـــنامــه و اندازه گیری وزن و قد کودکان جمع آوری گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
ایـــن طـــرح در حال حاضر در قالب یک برنامه کشوری در 28 شهرستان از 28 دانشگاه اجرا می شود. روش کار همانند روش پایلوت است با این تفاوت که در برخی از شهرستانها انجام بررسی به منظور تعیین وضع موجود انجام نگردیده بلکه از اطلاعات پایه از جمله بررسی ANIS و سایر بررسی ها جهت شناسایی وضع موجود استفاده شده است.

یافته ها:
گرچه وضعیت رشد کودکان در سالهای 1374 و 1377 حاکی از کاهش روند سوء تغذیه در کودکان ایرانی است اما متاسفانه سوء تغذیه همچنان بعنوان یک مشکل عمده تغذیه ای در کودکان زیر 5 سال کشور مطرح است.
– بررسی کشوری ANIS در سال 1377: یافته های حاصل از این بررسی در زمینه شاخصهای تن سنجی، آگاهی و عملکرد مادران درباره تغذیه کودکان و الگوی مصرف مواد غذایی عبارتند از:

شاخصهای تن سنجی
تقریبا” 540000 نفر از کودکان زیر 5 سال ایرانی (7/8%) بعلت سوء تغذیه کم وزن هستند. از هر 7 کودک زیر 5 سال ایرانی، یک نفر به کوتاه قدی شدید یا متوسط مبتلا می باشد و 7/2% کودکان زیر 5 سال بدلیل بحران حاد کم غذایی یا ابتلاء به بیماریهای حاد یا مزمن دچار لاغری متوسط و شدید هستند.
آگاهی و عملکرد مادران درباره تغذیه و رشد کودکان
– 37% مادران در مورد هدف پایش رشد آگاهی نداشتند.
– 47% مادران کارت رشد را نمی شناسند.
– 31% کودکان کارت رشد ندارند.

– 80% مادران تفسیر درستی از منحنی وزن کودک خود ندارند.
– 82% کودکان در فواصل مناسب وزن ثبت شده ای بر روی کارت ندارند.
– 65% کودکان 1 تا 23 ماهه بطور مرتب قطره مولتی ویتامین یا A+D را نخورده اند.
– 73% کودکان 6 تا 23 ماه بطور مرتب قطره آهن نخورده اند.

الگوی غذایی کودک
– 47% کودکان 11-6 ماهه شهری و 51% از کودکان همین سن در روستا طی هفته قبل از پرسشگری هله هوله (انواع پفک ها، آب میوه صنعتی، نوشابه های گازدار، آب نباتها و شکلاتها) خورده اند.

– 32% کودکان 11-6 ماهه شهری و 35% از کودکان همین سن در روستا طی هفته قبل پرسشگری از تخم مرغ یا گوشت استفاده نکرده اند.
– طرح تعیین الگوی مداخله ای مناسب برای کاهش سوء تغذیه انرژی – پروتئین با تاکید بر مشارکت بین بخشی
برخی از یافته های حاصل از ارزشیابی طرح مداخله ای در سال 1378 به شرح ذیل می باشند:
– شیوع سوء تغذیه به میزان 50% کاهش یافته است. وضعیت ابتلای کودکان به سوء تغذیه وزن برای سن در برازجان و بردســـیر نـــه تنها در مجموعه کودکان بلکه به تفکیک گروه های سنی بطور معنی داری بهبود یافته است. از این مهم تر اینکه وضعیت ابتلاء به سوء تغذیه قد برای سن که نشان دهنده سوء تغذیه مزمن است در هر سه شهرستان بهبود پیدا کرده است.
– میزان بی سوادی زنان در سال 1378 نسبت به سال 1375 حدود 10% کاهش یافته است.
– پس از اجرای مداخله، درصد زنان شاغل خارج از منزل افزایش یافته است.
– وضعیت آب آشامیدنی و توالتهای بهداشتی پس از مداخله بهبود پیدا کرده است.

– درصد کودکانی که تغذیه تکمیلی آنها به موقع انجام شده است افزایش یافته است و نحوه شروع آن نیز از وضع مطلوب تری برخوردار است.
– آشنایی مادران با تفسیر منحنی رشد کودکانشان بطور معنی داری افزایش یافته است.

– درصد کودکان دارای کارت رشد با منحنی رشد رسم شده است افزایش یافته است.
– وضعیت مصرف گروه های غذایی بویژه در زمینه مصرف لبنیات، میوه و سبزی افزایش قابل ملاحظه ای داشته است.

بحث و نتیجه گیری:
یافته های حاصل از بررسی کشوری ANIS در سال 1377 نشان داد که 7/12 درصد کودکان زیر 5 سال بعلت محدودیت دسترسی به مواد غذایی، ابتلاء به بیماریهایی مانند اسهال، عفونت های حاد تنــفــسی دچـــار کوتاه قدی تغذیه ای می باشند. دسترسی محدود مواد غذایی در روستاها، الگوی نامنـــاسب تغذیـــه ای کودک بدلیل ناآگاهی های تغذیه ای مادر از علل عمده کوتاه قدی می باشند. مهم تر از همه اینکه نقش ریزمغذیها در سفره غذایی کودکان شهر و روستا که در تامین رشد طولی کودک موثر است اغلب فراموش می شود.

مهمترین مقطع مداخله برای تامین رشد قدی مناسب سن کودکان تا 2 سالگی می باشد. برای پیشگیری از کم وزنی نیز اقدامات مداخله ای باید در سنینی که کودک هنوز دچار کم وزنی نشده است یعنی قبل از 2 سالگی که هنوز بسیاری از کودکان در عمل نشانه های هشدار دهنده کم وزنی را نشان نداده اند متمرکز شود. با توجه به اینکه براساس نتایج بررسی فوق حدود 7/8 درصد کودکان زیر 5 سال بدلیل سوء تغذیه کم وزن هستند اجرای اقدامات مداخله ای بویژه قبل از 2 سالگی ضروری می باشد.

مقایسه وضعیت رشد کودکان در سالهای 1374 و 1377 از طریق دو بررسی کشوری انجام شده نشانگر کاهش شیوع سوء تغذیه می باشد. به کارگیری راهکارهایی نظیر ترویج تغذیه با شیر مادر، بهبود بهداشت محیط، ایمن سازی و پایش رشد کودکان از عوامل اثرگذار بوده است اما برای رفع مشکل سوء تغذیه کودکان با توجه به تجارب سایر کشورها، طراحی و اجرای برنامه های مداخله ای با مشارکت کامل مردم و توانمندسازی افراد جامعه برای شناسایی مشکل و حل آن را باید دنبال کرد.

طرح مداخله ای کاهش سوء تغذیه کودکان که با همکاری بخش های مختلف توسعه بمدت سه سال در مناطق روستایی شهرستانهای ایلام، بردسیر و برازجان اجرا گردید و منجر به کاهش میزان سوء تغذیه در کودکان زیر 3 سال گردید همانند مطالعات مشابه که در سایر کشورها انجام شده است نشان داد که همکاری های بین بخشی و مشارکت کلیه بخش های توسعه در کاهش سوء تغذیه کودکان بدلیل ماهیت چند بعدی مشکل، سودمند است.

دراین طرح بر اساس مدل Triple-A Approach که در سال 1989 توسط یونیسف پیشنهاد شد، راهکارها با توجه به عوامل موثر در بروز مشکل تعیین شد و اقدامات مناسب بمدت 3 سال به اجرا در آمد و در مرحله ارزیابی اثربخشی مداخلات انجام شده تعیین گردید.
یافته های طرح مداخله ای نشانگر ارتقاء برخی از شاخصهای اقتصادی – اجتماعی از جمله سواد زنان و وضعیت اشتغال آنان می باشد. بطوری که میزان بی سوادی پس از 3 سال مداخله حدود 10 درصد کاهش یافت و درصد زنان شاغل خارج از منزل نیز افزایش پیدا نمود که ارتقاء این شاخصها بدلیل اقدامات و فعالیتهای چشمگیر نهضــت ســواد آموزی، بهزیستی، جهاد کشاورزی و کمیته امدادامام خمینی(ره) می باشد. از سوی دیگر فعالیتهایی که در زمینه بهداشت محیط با مشارکت بخش های مرتبط از جمله مرکز بهداشت استان و شهرستان، کمیته امداد امام خمینی، بهزیستی و جهاد کشاورزی انجام گردید موجب بهبود وضعیت آب آشامیدنی و توالتهای بهداشتی شده است.

در طرح فوق، تقویت برنامه پایش رشد و حساس نمودن مادران نسبت به کارت رشد کودک بعنوان یک راهکار عمده که می تواند در کنار سایر اقدامات اثرات مثبتی بر بهبود رشد کودک داشته باشد در نظر گرفته شد.

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی تحقیق درباره ی مولانا و مثنوی شریف فایل ورد (word) دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق درباره ی مولانا و مثنوی شریف فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی تحقیق درباره ی مولانا و مثنوی شریف فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پروژه دانشجویی تحقیق درباره ی مولانا و مثنوی شریف فایل ورد (word) :

درباره ی مولانا و مثنوی شریف


تاریخ زندگی مولانا تا حد زیادی روشن است. وی در عهد خویش نیز پس از وفاتش در قونیه و خارج از آن بسیار شهرت داشت، و پیروان بسیاری از شدت علاقه به مولانا زندگی او را به تفصیل شرح داده اند. تنها در دوره خود مولانا چندین اثر در باب تاریخ حیات وی و افکارش نوشته شده که امروزه در دسترس ما قرار دارد. پس از گذشت مولانا نیز کتابها و مقالات بی شماری درباره آرا و احوال وی نگاشته شده است.
روزگار مولانا از نظر تنوع شخصیت های نامدار عرفانی بی نظیر است، وی در قرنی می زیست که ابن عربی, صدرالدین قونوی، سلطان العلما، شمس تبریزی، عطار، سعدی و بسیاری از بزرگان شعر و ادب عرفانی در آن به سر می برند. مولوی در مثنوی و غزلیات شمس از افرادی نام می برد که معلوم است سخت به آنان ارادت می ورزیده، از آن جمله است عطار و سنایی و بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی. وی در مثنوی گفته های سنایی را که از عمق زیادی برخوردار است شرح کرده است. افلاکی در مناقب العارفین از قول مولانا نقل می¬کند: هرکه سخنان سنایی را بخواند و دریابد بر اسرار سخنان ما واقف است. مولانا می گوید:
عطار روح بود و سنایی دو چشم او
ما از پی سنایی و عطار می رویم
هفت شهر عشق را عطار گشت
ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم
برخی از بزرگان نظیر مرحوم مطهری(ره) مولانا را با واسطه صدرالدین قونوی تحت تأثیر ابن عربی می¬دانند، اما دستهای از محققان نظیر استاد جلال آشتیانی بر این نظر خرده گرفته اند و معتقدندکه مولانا نه تنها شاعر و شاگرد ابن عربی نبوده که استادان وی نظیر شمس تبریزی از منتقدان شیوه سلوک ابن عربی بوده اند.
1. اولین فردی که مولانا را با عالم عرفان آشنا ساخت پدر وی، مولانا محمد بن حسین خطیبی معروف به بهاء الدین ولد بود که با لقب «سلطان العلماء» نیز از وی یاد می¬شود. می گویند خرقه اش به احمد غزالی می پیوست. وی مورد توجه حاکمان عصر خویش بود و با سیره¬ی امثال فخر رازی میانه¬ای نداشت و صریحاً از روش فلاسفه و متکلمان روزگار خویش انتقاد می کرد. تبحر در علوم ظاهری را بیش از هرکسی پدر به مولانا آموخت و البته بذر پرورش معنوی را نیز در روان وی کاشت. بهاء ولد را پیر و مراد سید برهان الدین محقق ترمذی دانسته اند که استاد معنوی مولانا بوده است.
2. سید برهان الدین محقق ترمذی اولین کسی بود که مولانا را به وادی طریقت راهنمایی کرد. وی علاوه بر نورانیـت قلبی دانشمندی تمام عیار بود. سید محقق در اولین برخورد با مولانا بدو گفت: تو در عالم شریعت و فتوا جانشین پدر شدی، اما در باطن نیز علومی است که از وی به من رسیده است. این معانی را بیاموز تا خلف صدق پدر شوی. مولانا تحت تأثیر سید محقق به ریاضت و چله نشینی پرداخت و نُه سال با وی همنشین بود.
3. مولانا در سن پختگی عقلانی، یعنی چهل سالگی، با شمس تبریزی ملاقات کرد.
در حقیقت ملاّی رومی سوخته شمس تبریزی است. آنگاه که مولانا با شمس برخورد کرد دانشمندی بود که سرد و خاموش در گوشه ی قونیه تدریس فقه و ادبیات می کرد و سوخته پرهیجان نبود:

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله رایگان چرا سقف نیروگاه های اتمی گنبدی شکل است؟ فایل ورد (word) دارای 5 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله رایگان چرا سقف نیروگاه های اتمی گنبدی شکل است؟ فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله رایگان چرا سقف نیروگاه های اتمی گنبدی شکل است؟ فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله رایگان چرا سقف نیروگاه های اتمی گنبدی شکل است؟ فایل ورد (word) :

تعریف گنبد
اگر شبکه ای در دو جهت دارای انحنا باشد گنبد نامیده می شود شاید رویه یک گنبد بخشی از یک کره یا یک مخروط یا اتصال چندین رویه باشد . گنبد ها سازه هایی با صلبیت بالا می باشند و برای دهانه های بسیار بزرگ تا حدود 250 متر مورد استفاده قرار می گیرند . ارتفاع گنبد باید بزرگتر از 15% قطر پایه گنبد باشد . گنبدها دارای مرکز هستند

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی تحقیق ذوب و تصفیه فولاد فایل ورد (word) دارای 32 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق ذوب و تصفیه فولاد فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی تحقیق ذوب و تصفیه فولاد فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پروژه دانشجویی تحقیق ذوب و تصفیه فولاد فایل ورد (word) :

در حقیقت، واکنش بین اکسیژن حل شده در فولاد وکربن می باشد. دردماهای مورد استفاده برای تصفیه فولاد (تقریباً F 2900 ) ، فولاد مستعد حل کردن اکسیژن قابل توجهی می‌باشد مثل FeO .
این FeO بوسیله سرباره و یا به وسیله یک واکنش بین سنگ معدن آهن افزوده شده و فولاد به وجود می آید، مثل :
شکل 12-16 یک جدول از سیکل اکسیداسیون در زیمنس مارتین را نشان میدهد. در مراحل اولیه در طی اکسیداسیون بعد از پایان ذوب، کربن موجود نسبتاً بالا می باشد. عمدتاً میزان FeO در فلز کنترل میشود. در حدود 1/0 درصد کربن و پایین، میزان FeO فلز عمدتاً بوسیله خصوصیات اکسنده سرباره کنترل میشود. بنابراین تنظیم کردن سرباره مهم است مخصوصاً درمورد ترکیب، حالت صحیح و واقعی زمانی به دست می آید که درصد کربن خواسته شده کم باشد.
در این قسمت، بوسیله استفاده از منگنز میتوان خصوصیات اکسنده سرباره را کنترل کرد. تقریباً در طول جوشش کربن،‌تغییری در عیار منگنز فلز، بوجود نمی آید برای اینکه، منگنز حل شده در فلز بوسیله کربن حفاظت می شود اگر منگنز، در دوره آخر اکسیداسیون و همراه حرارت، اضافه شود،‌قسمتی از منگنز در فلز باقیمانده و قسمتی دیگر اکسید شده و در سرباره حل می شود.
این در پایین آوردن قدرت اکسیداسیون سرباره مؤثر است زیرا FeO موجود در سرباره نسبتاً پایین می باشد. منگنز از آلیاژ اشپیگل( Mn 30-15% و C 5% ) مکرراً افزوده می شود یک چدن خام شامل حدوداً 30% -15 منگنز می باشد.
فسفر از طریق ایجاد یک حالت اکسندگی و یک سرباره بازی حذف میشود اگر درصد منگنز موجود در فولاد خیلی زیاد باشد و خصوصیات اکسندگی سرباره کاهش یابد در این صورت حذف فسفر خیلی مؤثر نخواهد بود.
در شارژ برای کنترل کردن خصوصیات سرباره از منگنز استفاده می شود و همچنین برای افزایش سیالیت سرباره میتوان از فلوئور اسپار (CaF2) استفاده کرد. افزودن این ماده معدنی برای کاهش سرباره نیز امری لازم می باشد و همچنین میتوان علاوه بر آن و اگر اپراتور لازم بداند در انتهای دوره پالایش از آهک نیز استفاده کرد.
کنترل سرباره ضروری است برای کنترل میزان اکسیژن در فلز و درجه فسفرزدایی سعی میشود آزمایشات زیادی روی سرباره انجام گیرد تا آن حد که باعث انعکاس مشخصات و ویژگیهای حالت سرباره شود
آزمایشات شامل : تستهای آنالیز شیمیایی، تستهای گرانروی ،‌تستهای رنگ سرباره و مشاهده کردن رنگ سرباره می باشد. منظور از این آزمایشات احتمالاً استاندارد کردن عملیات و همچنین تولید کردن فولاد با کیفیت عالی د هر دما می باشد. آنالیز سرباره قبل از اتمام جوشش، معمولاً در رنج و مجموعه ترکیب زیر می باشد.
%15-7 Mno , %50-40 Cao, %16-12 FeO, 18-13 Sio2,
اکسیژن زدایی و بارگیری
وقتی دما به حد مورد نظر و آماده برای بارگیری (تخلیه مذاب) رسید عامل اکسیژن زدا اضافه میشود. این عمل اضافه کردن عامل اکسیژن زدا باید در درجه حرارت کمتر اضافه شود برای اینکه بتوان از واکنشهای دیگر ما بین اکسیژن و کربن جلوگیری کرد واکنش اکسیژن با جمعی از آنها دارای محصول واکنشی غیرگازی می باشد.
اکسیژن زداها شامل :‌آلیاژ اشپیگل،‌فروسیلسیم،‌فرومنگنز و سیلیکو منگنز می باشند. آنالیز مخصوص از این فروآلیاژها در جدول 1-16 نشان داده شده است حدوداً 10 دقیقه بعد از اضافه کردن اکسیژن زداها دمای تخلیه مذاب فرا می رسد. این درجه حرارتها نزدیک F3000-2900 می باشند.
علاوه بر اکسیژن زدایی در داخل پاتین با استفاده از فروسیلسیم و فرومنگنز، اگر کنترل ریزدانگی هم مورد نظر باشد میتوان با خروج گاز توسط Al به خواسته خود رسید. اگر افزایش کربن مورد نیاز باشد میتوان زغال سنگ یا کک نفت در پاتیل اضافه کرد.




ذوب الکتریکی بازی :
ساخت کوره :
کوره های الکتریکی بازی خیلی کوچکتر از کوره های زیمنس مارتین می باشند و ظرفیت آنها از الی تن (ton 5/7 –5/0 ) متغیر می باشد. یک نمای کلی از سطح مقطع یک کوره الکتریکی در شکل 5-16 نشان داده شده است. و یک عکس از یک کوره ‌ آماده برای شارژ شدن در شکل 6-16 نشان داده شده است. کوره قوس الکتریکی به طریق اصابت کردن قوس ما بین شارژ یا حمام و الکترودهای سه گانه بزرگ که از کربن یا گرافیت ساخته میشوند و بوسیله یک مدار سه فاز کار می کنند ارتفاع الکترودها و حمام کنترل الکتریکی می شوند.
ولتاژها نسبتاً پایین بوده و جریان متداول می باشد همچنین برای تغییر دادن به میله جریان بزرگ و سیم رابط ضخیم نیاز می باشد.
شارژ معمولاً از طریق درب کوره وارد کوره می شود. سقف کوره از آجر سیلیس بوده در حالیکه دیواره های کناری به وسیله آجر منیزیت یا آجر کرم – منیزیت ساخته و پوشانده میشوند. کف کوره در محل خود کوبیده می شود.

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله تحقیق مبانی کامپیوتر فایل ورد (word) دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله تحقیق مبانی کامپیوتر فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله تحقیق مبانی کامپیوتر فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله تحقیق مبانی کامپیوتر فایل ورد (word) :

تحقیق مبانی کامپیوتر

مقدمه :

حافظه در دنیای کامپیوتر است . روش دستیابی به این نوع از حافظه ها تصادفی است ، چون می توان به هر سلول حافظه مستقیما” دستیابی پیدا کرد . در مقابل حافظه های RAM ، حافظه هایSAM(Serial Access Memory)وجود دارند. حافظه های SAM اطلاعات را در مجموعه ای از سلول های حافظه ذخیره و صرفا” امکان دستیابی به آنها بصورت ترتیبی وجود خواهد

داشت. ( نظیر نوار کاست ) در صورتیکه داده مورد نظر در محل جاری نباشد هر یک از سلول های حافظه به ترتیب بررسی شده تا داده مورد نظر پیدا گردد. حافظه های SAM در مواردیکه پردازش داده ها الزاما” بصورت ترتیبی خواهد بود مفید می باشند ( نظیر حافظه موجود بر روی کارت های گرافیک ). داده های ذخیره شده در حافظه RAM با هر اولویت دلخواه قابل دستیابی خواهند بود.

مبانی حافظه های RAM
حافظه RAM ، یک تراشه مدار مجتمع (IC) است که از میلیون ها ترانزیستور و خازن تشکیل می گردد .در اغلب حافظه ها با استفاده و بکارگیری یک خازن و یک ترانزیستور می توان یک سلول را ایجاد کرد. سلول فوق قادر به نگهداری یک بیت داده می باشد. خازن اطلاعات مربوط به بیت را که یک و یا صفر است ، در خود نگهداری خواهد کرد.عملکرد ترانزیستور مشابه یک سوییچ بوده که امکان کنترل مدارات موجود بر روی تراشه حافظه را بمنظور خواندن مقدار ذخیره شده در خازن و یا تغییر وضعیت مربوط به آن ، فراهم می نماید.خازن مشابه یک ظرف ( سطل) بوده که قادر به نگهداری الکترون ها است .

بمنظور ذخیره سازی مقدار” یک” در حافظه، ظرف فوق می بایست از الکترونها پر گردد. برای ذخیره سازی مقدار صفر، می بایست ظرف فوق خالی گردد.مسئله مهم در رابطه با خازن، نشت اطلاعات است ( وجود سوراخ در ظرف ) بدین ترتیب پس از گذشت چندین میلی ثانیه یک ظرف مملو از الکترون تخلیه می گردد. بنابراین بمنظور اینکه حافظه بصورت پویا اطلاعات خود را نگهداری نماید ، می بایست پردازنده و یا ” کنترل کننده حافظه ” قبل از تخلیه شدن خازن، مکلف به شارژ مجدد آن بمنظور

نگهداری مقدار “یک” باشند.بدین منظور کنترل کننده حافظه اطلاعات حافظه را خوانده و مجددا” اطلاعات را بازنویسی می نماید.عملیات فوق (Refresh)، هزاران مرتبه در یک ثانیه تکرار خواهد شد.علت نامگذاری DRAM بدین دلیل است که این نوع حافظه ها مجبور به بازخوانی اطلاعات بصورت پویا خواهند بود. فرآیند تکراری ” بازخوانی / بازنویسی اطلاعات” در این نوع حافظه ها باعث می شود که زمان تلف و سرعت حافظه کند گردد.

سلول های حافظه بر روی یک تراشه سیلیکون و بصورت آرائه ای مشتمل از ستون ها ( خطوط بیت ) و سطرها ( خطوط کلمات) تشکیل می گردند. نقطه تلاقی یک سطر و ستون بیانگر آدرس سلول حافظه است .حافظه های DRAM با ارسال یک شارژ به ستون مورد نظر باعث فعال شدن ترانزیستور در هر بیت ستون، خواهند شد.در زمان نوشتن خطوط سطر شامل وضعیتی خواهند شد که خازن می بایست به آن وضغیت تبدیل گردد. در زمان خواندن

Sense-amplifier ، سطح شارژ موجود در خازن را اندازه گیری می نماید. در صورتیکه سطح فوق بیش از پنجاه درصد باشد مقدار “یک” خوانده شده و در غیراینصورت مقدار “صفر” خوانده خواهد شد. مدت زمان انجام عملیات فوق بسیار کوتاه بوده و بر حسب نانوثانیه ( یک میلیاردم ثانیه ) اندازه گیری می گردد. تراشه حافظه ای که دارای سرعت 70 نانوثانیه است ، 70 نانو ثانیه طول خواهد به منظور تا عملیات خواندن و بازنویسی هر سلول را انجام دهد.
سلول های حافظه در صورتیکه از روش هائی بمنظور اخذ اطلاعات موجود در سلول ها استفاده ننمایند، بتنهائی فاقد ارزش خواهند بود. بنابراین لازم است سلول های حافظه دارای یک زیرساخت کامل حمایتی از مدارات خاص دیگر باشند.مدارات فوق عملیات زیر را انجام خواهند داد :

• مشخص نمودن هر سطر و ستون (انتخاب آدرس سطر و انتخاب آدرس ستون )
• نگهداری وضعیت بازخوانی و باز نویسی داده ها ( شمارنده )
• خواندن و برگرداندن سیگنال از یک سلول ( Sense amplifier)
• اعلام خبر به یک سلول که می بایست شارژ گردد و یا ضرورتی به شارژ وجود ندارد ( Write enable)
سایر عملیات مربوط به “کنترل کننده حافظه” شامل مواردی نظیر : مشخص نمودن نوع سرعت ، میزان حافظه و بررسی خطاء است .
حافظه های SRAM دارای یک تکنولوژی کاملا” متفاوت می باشند. در این نوع از حافظه ها از فلیپ فلاپ برای ذخیره سازی هر بیت حافظه استفاده می گردد. یک فلیپ فلاپ برای یک سلول حافظه، از چهار تا شش ترانزیستور استفاده می کند . حافظه های SRAM نیازمند بازخوانی / بازنویسی اطلاعات نخواهند بود، بنابراین سرعت این نوع از حافظه ها بمراتب از حافظه های DRAM بیشتر است .با توجه به اینکه حافظه های SRAM از بخش های متعددی تشکیل می گردد، فضای استفاده شده آنها بر روی یک تراشه بمراتب بیشتر از یک

سلول حافظه از نوع DRAM خواهد بود. در چنین مواردی میزان حافظه بر روی یک تراشه کاهش پیدا کرده و همین امر می تواند باعث افزایش قیمت این نوع از حافظه ها گردد. بنابراین حافظه های SRAM سریع و گران و حافظه های DRAM ارزان و کند می باشند . با توجه به موضوع فوق ، از حافظه های SRAM بمنظور افزایش سرعت پردازنده ( استفاده از Cache) و از حافظه های DRAM برای فضای حافظه RAM در کامپیوتر استفاده می گردد.

ما ژول های حافظه

تراشه های حافظه در کامییوترهای شخصی در آغاز از یک پیکربندی مبتنی بر Pin با نام (DIP(Dual line Package استفاده می کردند. این پیکربندی مبتنی بر پین، می توانست لحیم کاری درون حفره هائی برروی برداصلی کامپیوتر و یا اتصال به یک سوکت بوده که خود به برد اصلی لحیم شده است .همزمان با افزایش حافظه ، تعداد تراشه های مورد نیاز، فضای زیادی از برد اصلی را اشغال می کردند.از روش فوق تا زمانیکه میزان حافظه حداکثر دو مگابایت بود ، استقاده می گردید.
راه حل مشکل فوق، استقرار تراشه های حافظه بهمراه تمام عناصر و اجزای حمایتی در یک برد مدار چاپی مج

زا (Printed circut Board) بود. برد فوق در ادامه با استفاده از یک نوع خاص از کانکنور ( بانک حافظه ) به برد اصلی متصل می گردید. این نوع تراشه ها اغلب از یک پیکربندی pin با نام Small Outline J-lead ) soj ) استفاده می کردند . برخی از تولیدکنندگان دیگر که تعداد آنها اندکاست از پیکربندی دیگری با نام Thin Small Outline Package )tsop) استفاده می نمایند. تفاوت اساسی بین این نوع پین های جدید و پیکربندی DIP اولیه در این است که تراشه های SOJ و TSOR بصورت surface-mounted در PCB هستند. به عبارت دیگر پین ها مستقیما” به سطح برد لحیم خواهند شد . ( نه داخل حفره ها و یا سوکت ) .

تراشه ها ی حافظه از طریق کارت هائی که ” ماژول ” نامیده می شوند قابل دستیابی و

استفاده می باشند.. شاید تاکنون با مشخصات یک سیستم که میزان حافظه خود را بصورت 32 * 8 , یا 16 * 4 اعلام می نماید ، برخورده کرده باشید.اعداد فوق تعداد تراشه ها ضربدر ظرفیت هر یک از تراشه ها را که بر حسب مگابیت اندازه گیری می گردند، نشان می دهد. بمنظور محاسبه ظرفیت ، می توان با تقسیم نمودن آن بر هشت میزان مگابایت را بر روی هر ماژول مشخص کرد.مثلا” یک ماژول 32 * 4 ، بدین معنی است که ماژول دارای چهار تراشه 32 مگابیتی است .با ضرب 4 در 32 عدد 128 ( مگابیت) بدست می آید . اگر عدد فوق را بر هشت تقسیم نمائیم به ظرفیت 16 مگابایت خواهیم رسید.

نوع برد و کانکتور استفاده شده در حافظه های RAM ، طی پنج سال اخیر تفاوت کرده است . نمونه های اولیه اغلب بصورت اختصاصی تولید می گردیدند . تولید کنندگان متفاوت کامپیوتر بردهای حافظه را بگونه ای طراحی می کردند که صرفا” امکان استفاده از آنان در سیستم های خاصی وجود داشت . در ادامه (SIMM (Single in-line memory مطرح گردید. این نوع از بردهای حافظه از 30 پین کانکتور استفاده کرده و طول آن حدود 3/5 اینچ و عرض آن یک اینچ بود ( یازده سانتیمتر در 2/5 سانتیمتر ) .در اغلب کامپیوترها می بایست بردهای SIMM بصورت زوج هائی که دارای ظرفیت و سرعت یکسان باشند، استفاده گردد. علت این است که پهنای گذرگاه داده بیشتر از یک SIMM است . مثلا” از دو SIMM هشت مگابایتی برای داشتن 16 مگابایت حافظه بر روی سیستم استفاده می گردد. هر SIMM قادر به ارسال هشت بیت داده در هر لحظه خواهد بود با توجه به این موضوع که گذرگاه داده شانزده بیتی است از نصف پهنای باند استفاده شده و این امر منطقی بنظر نمی آید.در ادامه بردهای SIMM بزرگتر شده و دارای ابعاد 25 / 4 * 1 شدند( 11 سانتیمتر در 2/5 سانتیمتر ) و از 72 پین برای افزایش پهنای باند و امکان افزایش حافظه تا میزان 256 مگابایت بدست آمد.

بموازات افزایش سرعت و ظرفیت پهنای باند پردازنده ها، تولیدکنندگان از استاندارد جدید دیگری با نام dual in-line memory module)DIMM) استفاده کردند.این نوع بردهای حافظه دارای 168 پین و ابعاد 1 * 5/4 اینچ ( تقریبا” 14 سانتیمتر در 2/5 سانتیمتر ) بودند.ظرفیت بردهای فوق در هر ماژول از هشت تا 128 مگابایت را شامل و می توان آنها را بصورت تک ( زوج الزامی نیست ) استفاده کرد. اغلب ماژول های حافظه با 3/3 ولت کار می کنند. در سیستم های مکینتاش از 5 ولت استفاده می نمایند. یک استاندارد جدید دیگر با نام Rambus in-line memory module ، RIMM از نظر اندازه و پین با DIMM قابل مقایسه است ولی بردهای فوق ، از یک نوع خاص گذرگاه داده حافظه برای افزایش سرعت استفاده می نمایند.

اغلب بردهای حافظه در کامپیوترهای دستی (notebook) از ماژول های حافظه کاملا” اختصاصی استفاده می نمایند ولی برخی از تولیدکنندگان حافظه از استاندارد small outline dual in-line memory module) SODIMM استفاده می نمایند. بردهای حافظه SODIMM دارای ابعاد 1* 2 اینچ ( 5 سانتیمنتر در 5 /2 سانتیمنتر ) بوده واز 144 پین استفاده می نمایند. ظرفیت این نوع بردها ی حافظه در هر ماژول از 16 مگابایت تا 256 مگابایت می تواند باشد.

بررسی خطاء
اکثر حافظه هائی که امروزه در کامپیوتر استفاده می گردند دارای ضریب اعتماد بالائی می باشند.در اکثر سیستم ها ،” کنترل کننده حافظه ” درزمان روشن کردن سیستم عملیات بررسی صحت عملکرد حافظه را انجام می دهد. تراشه های حافظه با استفاده از روشی با نام Parity ، عملیات بررسی خطاء را انحام می دهند. تراشه های Parity دارای یک بیت اضافه برای هشت بیت داده می باشند.روشی که Parity بر اساس آن کار می کند بسیار ساده است . در ابتداParity زوج بررسی می گردد. زمانیکه هشت بیت ( یک بایت) داده ئی را دریافت می دارند، تراشه تعداد یک های موجود در آن را محاسبه می نماید.در صورتیکه تعداد یک های موجود فرد باشد مقدار بیت Parity یک خواهد شد. در صورتیکه تعداد یک های موجود زوج باشد مقدار بیت parity صفر خواهد شد. زمانیکه داده از بیت های مورد نظر خوانده می شود ، مجددا” تعداد یک های موجود محاسبه و با بیت parity مقایسه می گردد.درصورتیکه مجموع فرد و بیت Parity مقدار یک باشد داده مورد نظر درست بوده و برای پردازنده ارسال می گردد. اما در صورتیکه مجموع فرد بوده و بیتparity صفر باشد تراشه متوجه بروز یک خطاء در بیت ها شده و داده مورد نظر کنار گذاشته می شود. parity فرد نیز به همین روش کار می کند در روش فوق زمانی بیت parity یک خواهد شد که تعداد یک های موجود در بایت زوج باشد.
مسئله مهم در رابطه با Parity عدم تصحیح خطاء پس از تشخیص است . در صورتیکه یک بایت از داده ها با بیت Parity خود مطابقت ننماید داده دور انداخته شده سیستم مجددا”سعی خود را انجام خواهد داد. کامپیوترها نیازمند یک سطح بالاتربرای برخورد با خطاء می باشند.برخی از سیستم ها از روشی با نام به error correction code)ECC) استفاده می نمایند. در روش فوق از بیت های اضافه برای کنترل داده در هر یک از بایت ها استفاده می گردد. اختلاف روش فوق با روش Parity در این است که از چندین بیت برای بررسی خطاء استفاده می گردد. ( تعداد بیت های استفاده شده بستگی به پهنای گذرگاه دارد ) حافظه های مبتنی بر روش فوق با استفاده از الگوریتم مورد نظر نه تنها

قادر به تشخیص خطا بوده بلکه امکان تصحیح خطاهای بوجود آمده نیز فراهم می گردد. ECCهمچنین قادر به تشخیص خطاها در مواردی است که یک یا چندین بیت در یک بایت با مشکل مواجه گردند .
انواح حافظه RAM
• Static random access . memory)SRAM) . این نوع حافظه ها ازچندین ترانزیستور ( چهار تا شش ) برای هر سلول حافظه استفاده می نمایند. برای هر سلول از خازن استفاده نمی گردد. این نوع حافظه در ابتدا بمنظور cache استفاده می شدند.
• Dynamic random access memory)DRAM) . در این نوع حافظه ها برای سلول های حافظه از یک زوج ترانزیستورو خازن استفاده می گردد .
• Fast page mode dynamic random access memory)FPM DRAM) . شکل اولیه ای از حافظه های DRAM می باشند.در تراشه ای فوق تا زمان

• تکمیل فرآیند استقرار یک بیت داده توسط سطر و ستون مورد نظر، می بایست منتظر و در ادامه بیت خوانده خواهد شد.( قبل از اینکه عملیات مربوط به بیت بعدی آغاز گردد) .حداکثر سرعت ارسال داده به L2 cache معادل 176 مگابایت در هر ثانیه است .

• Extended data-out dynamic random access memory)EDO DRAM) . این نوع حافظه ها در انتظار تکمیل و اتمام پردازش های لازم برای اولین بیت نشده و عملیات مورد نظر خود را در رابطه با بیت بعد بلافاصله آغاز خواهند کرد. پس از اینکه آدرس اولین بیت مشخص گردید EDODRAMعملیات مربوط به جستجو برای بیت بعدی را آغاز خواهد کرد. سرعت عملیات فوق پنج برابر سریعتر نسبت به حافظه های FPM است . حداکثر سرعت ارسال داده به L2 cache معادل 176 مگابایت در هر ثانیه است .Synchronous dynamic random access memory)SDRM) از ویژگی “حالت پیوسته ” بمنظور افزایش و بهبود کارائی استفاده می نماید .بدین

منظور زمانیکه سطر شامل داده مورد نظر باشد ، بسرعت در بین ستون ها حرکت و بلافاصله پس از تامین داده ،آن را خواهد خواند. SDRAM دارای سرعتی معادل پنج برابر سرعت حافظه های EDO بوده و امروزه در اکثر کامپیوترها استفاده می گردد.حداکثر سرعت ارسال داده به L2 cache معادل 528 مگابایت در ثانیه است .

Rambus dynamic random access . memory )RDRAM) یک رویکرد کاملا” جدید نسبت به معماری قبلی DRAM است. این نوع حافظه ها از Rambus in-line memory module)RIMM) استفاده کرده که از لحاظ اندازه و پیکربندی مشابه یک DIMM استاندارد است. وجه تمایز این نوع حافظه ها استفاده از یک گذرگاه داده با سرعت بالا با نام “کانال Rambus ” است . تراشه های حافظه RDRAM بصورت موازی کار کرده تا بتوانند به سرعت 800 مگاهرتز دست پیدا نمایند.

• Credit card memory یک نمونه کاملا” اختصاصی از تولیدکنندگان خاص بوده و شامل ماژول های DRAM بوده که دریک نوع خاص اسلات ، در کامپیوترهای noteBook استفاده می گردد .

• PCMCIA memory card .نوع دیگر از حافظه شامل ماژول های DRAM بوده که در notebook استفاده می شود.
• FlashRam نوع خاصی از حافظه با ظرفیت کم برای استفاده در دستگاههائی نظیر تلویزیون، VCR بوده و از آن به منظور نگهداری اطلاعات خاص مربوط به هر دستگاهاستفاده می گردد. زمانیکه این نوع دستگاهها خاموش باشند همچنان به میزان اندکی برق مصرف خواهند کرد. در کامپیوتر نیز از این نوع حافظه ها برای نگهداری اطلاعاتی در رابطه با تنظیمات هارد دیسک و ; استفاده می گردد. VideoRam)VRAM) یک نوع خاص از حافظه های RAM بوده که برای موارد خاص نظیر : آداپتورهای ویدئو و یا شتا ب دهندگان سه بعدی استفاده می شود. به این

نوع از حافظه ها multiport dynamic random access memory) MPDRAM) نیز گفته می شود.علت نامگذاری فوق بدین دلیل است که این نوع از حافظه ها دارای امکان دستیابی به اطلاعات، بصورت تصادفی و سریال می باشند . VRAM بر روی کارت گرافیک قرار داشته و دارای فرمت های متفاوتی است. میزان حافظه فوق به عوامل متفاوتی نظیر : ” وضوح تصویر ” و ” وضعیت رنگ ها ” بستگی دارد.
به چه میزان حافظه نیاز است ؟
حافظه RAM یکی از مهمترین فاکتورهای موجود در زمینه ارتقاء کارآئی یک کامپیوتر است . افزایش حافظه بر روی یک کامپیوتر با توجه به نوع استفاده می تواند در مقاطع زمانی متفاوتی انجام گیرد. در صورتیکه از سیستم های عامل ویندوز 95 و یا 98 استفاده می گردد حداقل به 32 مگابایت حافظه نیاز خواهد بود. ( 64 مگابایت توصیه می گردد) .اگر از سیستم عامل ویندوز 2000 استفاده می گردد حداقل به 64 مگابایت حافظه نیاز خواهد بود.( 128 مگابایت توصیه می گردد) .سیستم عامل لینوکس صرفا” به 4 مگابایت حافظه نیاز دارد. در صورتیکه از سیستم عامل اپل استفاده می گردد به 16 مگابایت حافظه نیاز خواهد بود.( 64 مگابایت توصیه می گردد). میزان حافظه اشاره شده برای هر یک از سیستم های فوق بر اساس کاربردهای معمولی ارائه شده است . دستیابی به اینترنت ، استفاده از برنامه های کاربردی خاص و سرگرم کننده ، نرم افزارهای خاص طراحی،انیمیشن سه بعدی و;مستلزم استفاده از حافظه مراتب بیشتری خواهد بود.

حافظه از قسمت های ضروری و اساسی رایانه به شمار می رود .
همان طور که انسان برای نگهداری اطلاعات مورد نیاز خود علاوه بر حافظه درونی خویش از ابزار های مختلف دیگری همانند کاغذ ، تخته سیاه ، نوار ضبط صوت نوار ویدئو و
; استفاده می کند رایانه ها هم میتوانند از انواع مختلف حافظه استفاده کنند.به طور کلی دو نوع حافظه داریم:
حافظه اصلی

(Main memory) که به آن حافظه اولیه (Primary storage) و درونی (Internal memory) نیز می گویند.
حافظه جانبی که به آن حافظه ثانویه
Secondary storage) ) و کمکی (Auxiliary storage) نیز گفته می شود.
حافظه اصلی

کلیه دستورالعمل ها و داده ها ،برای این که مورد اجرا و پردازش قرار گیرند اول باید به حافظه اصلی رایانه منتقل گرند و نتایج پردازش نیز به آنجا فرستاده شود

.حافظه اصلی رایانه از جنس نیمه هادی (الکترونیکی)است و در نتیجه ، سرعت دسترسی به اطلاعات موجود در آن ها در مقایسه با انواع دیگر حافظه بالاست وقیمت آن ها نیز گرانتر است.حافظه های اصلی نیز به دو دسته تقسیم می شوند:
حافظه های فقط خواندنی

(Read Only Memory))ROM) : CPU معمولا اطلاعات موجود در این نوع حافظه را تغییر نمی دهد ، بلکه فقط می تواند اطلاعات آن را بخواند.هنگام خاموش شدن نیز این اطلاعات از بین نمی رود و ثابت می ماند. BIOS (Basic Input Output System) نیز در این حافظه قرار می گیرد.این حافظه نیز به چند دسته تقسیم می شود:PROm(Programmable ROM) : فقط یک بار می توان روی آن نوشت و آن هم فقط با دستگاه مخصوص prom programmer ، وقابل تغییر نیست.EPROM(Erasable PROM) : در واقع همان prom است که می توان با اشعه فرا بنفش آن را پاک کرد و با prom programmer آن را بار ها برنامه ریزی کرد.FLASH ROM / EEPROOM(electrically erasable prom) : نوع جدیدی از Eprom است با این تفاوت که پاک کردن اطلاعات آن به وسیله اعمال پالس الکتریکی صورت می گیرد . ومزیت آن نسبت به انواع دیگر این است که پاک کردن وبرنامه ریزی آن بدون جدا کردن تراشه (IC)”integrated circuit” از برد اصلی رایانه صورت می گیرد .

2
حافظه های خواندنی / نوشتی (RAM یا)R/WM) “RANDOM ACCESS MEMORY” ،2 “READ / WRITE MEMORY” : به ای نوع حافظه ها فرار(VOLATILE) نیز می گویند که هم می توان در آن نوشت و هم از آن خواند.اطلاعات با قطع برق از بین می رود .
RAM
ها اغب به دو نوع عمده تقسیم می شوند :پویا یا دینامیک(DRAM) “DYNAMIC RAM ” وایستا(SRAM) “STATIC RAM”.
v
DRAM در این نوع حافظه اطلاعات باید به طور مرتب تجدید(refresh) شود وگرنه از بین خواهد رفت.( البته رایانه خود به صورت اتوماتیک اطلاعات را تجدید می کند.)
SRAM :
سرعت این نوع حافظه بیشتر از نوع دینامیک است . از این نوع حافظه در حافظه پنهان یا کش (cache) که بین حافظه اصلی و پردازشگرقرار دارد ، به منظور بالا بردن سرعت انتقال داده و دستورالعمل ها ، استفاده می کنند.
به دلیل چگالی
(تعداد سلول حافظه در واحد سطح نیمه هادی) بیشتر داده ها و ارزان تر بودن رم دینامیک نسبت به رم استاتیک ، از این نوع رم به عنوان حافظه اصلی رایانه استفاده می شود.
حافظه جانبی
از حافظه های جانبی برای ذخیره اطلاعات استفاده می شود.این نوع حافظه چون ازعناصر غیر الکترونیکی ساخته شده اند از حافظه های اصلی ارزانتر و کند تر هستند.

حافظه های اصلی روی برد و حافظه های جانبی خارج از برد نصب می شوند
.برای نگهداری اطلاعات در حافظه جانبی نیاز به انرژی نیست ، اما برای ثبت آن در حافظه نیاز به انرژی داریم ؛ به همین علت با قطع برق اطلاعات موجود در حافظه جانبی از بین نمی رود.

حافظه های جانبی نیز به چند دسته تقسیم می شوند که مهمترین آنها حافظه های مغناطیسی وغیرمغناطیسی هستند
.
حافظه های مغناطیسی از مغناطیس برای ذخیره اطلاعات استفاده می کنند
.حافظه های غیر مغناطیسی : شامل :
کارت و نوار کاغذی
:از کارت های منگنه شده و رنگ شده ونوار های کاغذی سوراخ شده ، به عنوان محلی برای ذخیره اطلاعات استفاده می شد لیکن امروزه جز در موارد خواص از این حافظه ها استفاده نمی شود. برای مثال از کارت های رنگ شده (سیاه شده) در آزمون های چند جوابی مثل کنکور و مسابقات استفاده می شود .
کارت ها به وسیله دستگاهی به نام کارت خوان خوانده می شود وسپس به حافظه کامپیوتر منتقل می شود.دیسک های نوری : برای خواندن ونوشتن در این حافظه ها از اشعه لیزر استفاده می شود.
الف
– CD “Campact Disk” : این دیسک ها از صفحه دایره شکلی به قطر 12 سانتی متر ساخته شده اند ومیتوانند تا حدود 680 میلیون بایت اطلاعات نگهداری کنند. به نوع متداول آن که فقط قابل خواندن است (دیسک فشرده فقط خواندنی یا سی – دی – رام “CD – ROM” ) می گویند. برروی نوع دیگری از آن که CD-R “CD-Recordable” نامیده می شود ، می توان به وسیله دیسک گردان های مخصوص (CD-Recorder) تنها یک بار نوشت. روی نوعی از آنها که CD-RW “CD-Rewritable” نام دارد می توان با استفاده از دیسک گردان های خاصی(CD-Rewriter) به دفعات ، اطلاعات جدید نوشت.

(البته رایتر های موجود در بازار به عنوان سی دی رایتر و سی دی رکوردر قابل استفاده می باشند.)
ب – DVD :نوع جدیدی از دیسک هاست که شبیه به سی دی اما با ظرفیت چندین برابر می باشد. و ظرفیت های مختلف در حالت های یک رو – یک لایه ، دو رو – دولایه ،دورو- دولایهو ; را دارا می باشد.
ج – انواع دیگری ازاین نوع حافظه ها ، به شکل ظاهری سی دی وبا نام های مختلف ازجمله بلو ری وباظرفیت های بسیار بالا تولید و وارد بازار شده است.حافظه های مغناطیسی : در این نوع از حافظه ها ، می توان اطلاعات را به صورت نقاط مغناطیس شده نوشت ویا خواند .این اعمال ، به وسیله شاخک های خاصی که به آنها هد می گویند ، انجام می پزیرد . head از یک سیم پیچ هسته دارکوچک تشکیل شده است.
برای جلوگیری از پاک شدن یا از بین رفتن اطلاعات حافظه های مغناطیسی باید آن ها را دور از میدان مغناطیسی نگهداری کرد.
نوار مغناطیسی

کلمات کلیدی :